نگارش پایان نامه(بیان مسئله)

نگارش پایان نامه(بیان مسئله)

بیان مسئله :محقق در اين مرحله آماده مى‌شود مسئله را آنطور که يافته است تعريف نموده، اهداف تحقيق خود را بيان نمايد. او بايد اين مطالب را بنويسد و در بخش تعريف مسئله تحقيق خود قرار دهد. آنچه دراين بخش آورده مى‌شود به ماهيت و اندازهٔ تحقيق بستگى دارد و ممکن است از يک بند (پاراگراف) تا چندين صفحه را شامل شود. در بيان مسئله و تعريف آن محقق بايد به نکات زير توجه کند:

– صورت مسئله بايد به شکل سؤالى نوشته شود و از بيان آن بصورت عبارت کلى يا جملات خبرى خوددارى گردد؛ زيرا نگارش آن بصورت سؤالى باعث جلب توجه محقق به مجهول و تلاش براى معلوم کردن آن مى‌شود؛ مثلا‌ً بجاى اينکه براى عنوان مسئله تحقيق بگويد بررسى عوامل مهاجرت روستائيان شهرستان الف بهتر است بگويد عوامل مؤثر در مهاجرت روستائيان شهرستان الف کدام هستند؟. البته کاربرد عبارت بررسى عوامل مهاجرت روستائيان شهرستان الف براى عنوان گزارش تحقيق مناسب است، ولى براى عنوان مسئله تحقيق که محقق چيزى دربارهٔ آن نمى‌داند، مناسب نيست.

– مسئله بايد بطور واضح تعريف گردد و از کاربرد واژگان و اصطلاحات مبهم و دوپهلو خوددارى شود. همچنين، از بيان اصطلاحات و توضيحات تکرارى بايد پرهيز کرد تا اصل بر اختصار توأم با وضوح و روشنى مسئله باشد.

– از کاربرد اصطلاحات و واژگان ارزشى بايد خوددارى شود. محقق در بيان مسئله نبايد به داورى بپردازد يا اقدام به کاربرد واژه‌هايى کند که واقعيت را منعکس ننموده يا باعث غلو مى‌شود. همچنين از کاربرد القاب و عبارات تکريمى بى‌مورد يا توهين‌آميز بايد خوددارى شود.

– اصطلاحات و مفاهيم اختصاصى و تخصصّى بايد تعريف شود. اصولاً هر مسئله تحقيقى و هر موضوعى به دليل وابستگى به حوزهٔ خاص معرفتى داراى واژگان و اصطلاحات و مفاهيمى تخصصّى و اختصاصى است که محقق بايد آنها را تعريف کند تا خواننده در ابهام و سردرگمى باقى نماند. بعلاوه محقق بايد باور کند که خيلى از مفاهيمى را که او مى‌داند و اختصاصى اوست ممکن است ديگران – حتى هم‌رشته‌اى‌هايش – ندانند؛ بايد مسئله را از زاويه ديد ديگران ببيند و اصطلاحات و مفاهيم نامأنوس يا مبهم را تعريف نمايد.

– سؤالات ويژه تحقيق بايد نوشته شود. براى جهت‌گيرى بهتر تحقيق، محقق مى‌تواند سؤال اصلى تحقيق يا سؤال مادر را خرد کرده، از درون آن سؤال ويژه و اختصاصى را استخراج کند. اين سؤالات ناظر بر هر يک از ابعاد مسئله يا متغيرهاى توصيفى يا علّى تهيه مى‌شوند؛ يعنى محقق مى‌تواند به تعداد ابعاد و متغيرهاى مستقل يا به تعداد متغيرهاى توصيفى سؤال ويژهٔ تحقيق مطرح کند.

 روش نگارش و ارزيابى مسئله تحقيق

محقق براى بيان مسئله تحقيق و نگارش آن بايد به ترتيب زير اقدام کند:

۱. صورت مسئله را به شکل سؤالى بنويسد.

۲. مقدمه‌اى کلى درباره اينگونه مسائل و ضرورت انجام دادن تحقيق موردنظر خود بنويسد (در واقع فلسفهٔ تحقيق خود را توضيح دهد).

۳. ابعاد، ويژگى‌ها و صفات و حدود مسئله مورد مطالعه را شرح دهد.

۴. ادبيات و سوابق مسئله تحقيق را بيان کند.

۵. فهرست متغيرها و معرّف‌هاى مورد مطالعه و مدل‌هاى تبيينى نظرى را به شرحى که گفته شد ذکر نمايد.

۶. سؤالات ويژهٔ تحقيق را فهرست کند.

۷. به هدف يا اهداف تحقيق خود اشاره نمايد.

۸.نتايج و دستاوردهاى پيش‌بينى شده تحقيق را اظهار کند.

محقق براى اطمينان از انجام دادن امورى که براى نگارش و بيان مسئله تحقيق لازم است، مى‌تواند جدول کنترل (Check-List) را تهيه نموده، به ارزيابى آن بپردازد.

 کنترل و ارزيابى نگارش مسئله تحقيق