پرسشنامه رهبری معنوی (فرای؛2003)

پرسشنامه رهبری معنوی: پرسشنامه رهبری معنوی  توسط فرای (2003) طراخحی و اعتباریابی شده است. در پرسشنامه رهبری معنوی فرای، هفت عامل چشم انداز، عشق به همنوعان، امید و ایمان، عضویت، معناداری و هویت، تعهد سازمانی و بازخورد عملکرد مورد ارزیابی خواهند گرفت. این پرسشنامه در گیری 25 سوال بسته پاسخ می باشد که بر اساس طیف پنج درجه ای لیکرت طراحی شده است. در ایران پرسشنامه توسط پدری(1393) اعتباریابی شده است.

تعریف مفهومی متغییر پرسشنامه :

رهبری معنوی: تئوری رهبری معنوی بر اساس مدل انگیزش درونی توسعه یافته است که از چشم انداز‌، ایمان به هدف و ماموریت سازمان‌، علاقه به نوع دوستی و بقای معنویت ترکیب یافته است. هدف رهبری معنوی توجه به نیازهای اساسی رهبر و پیروان است. چنین رهبری باعث می‌شود که کارکنان معنی حقیقی شغل خود را دریافته و برای کاری که دارند اهمیت قائل شوند‌، همچنین این حس را دریابند که کارشان از نظر سازمان و سایر کارکنان نیز مهم است. رهبران معنوی چشم انداز و ارزش‌های مشترکی برای افراد شکل داده و امکانات توانمندی‌های تیمی و سازمانی شان را فراهم می‌کنند(فرای، 2003).

 از دیدگاه فرای‌، هفت بعد برای رهبری معنوی شناسایی شده است که به شرح ذیل می‌باشد:

چشم اندار، عشق به هم نوعان، امید و ایمان، عضو بودن، معناداری و هویت، تعهد سازمانی،بازخورد عملکرد.

رهبری معنوی:

 تعریف مفهومی: رهبری معنوی شامل برانگیختن و الهام بخشیدن کارکنان از طریق یک بینش متعالی و یک فرهنگ بر مبنای ارزش­های نوع دوستانه برای پرورش نیروی انسانی با انگیزه، متعهد بهره ور می باشد. (Fry, 2005)

چشم انداز:

تعریف مفهومی: چشم انداز اهداف واحد‌ها و آرمان‌های آن‌ها را مشخص می‌کند‌، به فعالیت‌ها معنا می‌بخشد و امید و ایمان را مورد ستایش قرار می‌دهد.. چشم انداز به تصویری از آینده همراه با تفسیری واضح از چرایی کوشش کارکنان جهت خلق آن اشاره می‌کند (Fry et al, 2011)..

عشق به همنوعان:

تعریف مفهومی: در رهبری معنوی عشق به نوع دوستی شامل حس تمامیت‌، هماهنگی و خوشبختی به واسطه توجه و مراقبت‌، دلواپسی و تقدیر از خود و دیگران است. مجموعه‌ای از ارزش ها‌، مفروضات و راه‌های تفکر از نظر اخلاقی صحیح می‌باشد که به وسیله اعضای گروه تسهیم شده و به افراد نو آموزش داده می‌شود (Fry et al, 2008).

امید و ایمان:

تعریف مفهومی: اطمینان به چیزهایی که آروزیش را داریم و اعتماد به چیزهایی که قابل مشاهده نیستند‌، می‌باشد. می‌توان گفت که امید و ایمان سرچشمه این باور است که چشم انداز‌، اهداف و ماموریت‌های سازمان با موفقیت به هدف خواهد رسید (Fry et al, 2005).

عضویت:

تعریف مفهومی: : عضویت شامل ساختارهای فرهنگی و اجتماعی است که ما در آن سیر می‌کنیم. یک حس درک و تقدیر است که تا حد بالایی از روابط متقابل و ارتباطات از طریق تعامل اجتماعی و عضویت در سازمان‌ها و گروه‌های آن ناشی می‌شود (Fry et all, 2011).

معناداری و هویت:

تعریف مفهومی: اشاره به تجربه متعالی یا آنکه چگونه یک تفاوت از راه خدمت به دیگران ایجاد شود و بدین راه معنا و هدف در زندگی شکل می‌گیرد. (Fry et al, 2011).

تعهد سازمانی:

تعریف مفهومی: نگرش و حالتی روانی است که نشان دهنده تمایل‌، نیاز و لازمه جهت فعالیت در یک سازمان است .وفاداری به ارزش‌ها و اهداف سازمان و نیز احساس تعلق و وابستگی به ماندن در سازمان را تعهد سازمانی می‌خوانند. (Fry, 2003).

بازخورد عملکرد :

تعریف مفهومی: به این معناست که مدیران سازمان، هر از چندگاهی در دوره‌های زمانی مشخص شده، نتایج عملکرد کارکنان را در بخش‌های متفاوت کاری شان، برایشان بازگو کرده، تا آن‌ها از میزان تلاش و تاثیرگذاری عملکردشان در پیشبرد اهداف سازمانی آگاهی یابند. (Fry, 2005).

تعریف عملیاتی متغییر پرسشنامه

رهبری معنوی:

تعریف عملیاتی: نظريه رهبري معنوي بر اساس مدل انگيزش دروني توسعه يافته است كه تركيبي از چشم انداز، ايمان به تحقق هدف، عشق به نوع دوستي، معناداري در كار، عضويت، تعهد سازماني و بازخورد عملكرد رهبر  مي باشد.ايجاد ارزش هاي مشترك، ايجاد چشم اندازي از آينده، ايجاد مقصد مشترك، توانمند كردن سايرين، نفوذ و تأثير در ديگران، بصيرت و بينش، خدمتگزار، تحول درخود، سازمان و ديگران.  (Fry, 2003)

چشم انداز:

تعریف عملیاتی: چشم اندازه به این مفهوم اشاره دارد که کارکنان و مدیران در شغل خود به رسالت سازمان تعهد و ایمان قلبی داشته و به دنبال آن از خود فعالیت بهتری را به نمایش گذارند (‌Fry, 2003).

عشق به همنوعان:

تعریف عملیاتی: عشق به همنوعان به این موضوع اشاره دارد که سازمان به کارکنانش توجه قلبی نشان داده و به آن‌ها وفادار می‌باشد. همچنین سازمان نسبت به کارکنان خود صادق بوده و به آن‌ها احترام می‌گذارد. (Fry, 2003)

امید و ایمان:

تعریف عملیاتی: اینکه کارمند در هنگام انجام وظایف خود، اهداف چالشی را برگزیند و بیشترین تلاش را از طریق انجام هر کاری برای پیشبرد اهداف سازمان نشان دهد. (Fry, 2005).

عضویت:

تعریف عملیاتی: به این معنی که سازمان و رهبران معنوی به کارکنان خود توجه نشان داده و آن‌ها را درک کنند و کارهایشان را تحسین نمایند (Fry, 2003).

معناداری و هویت:

تعریف عملیاتی: اینکه وظایف کاری کارمند در سازمان برای شخص خودش مهم باشد و کارهایش معنادار و حاوی مفهوم برای وی باشد (Fry, 2003).

تعهد سازمانی:

تعریف عملیاتی: این که فرد هنگام انجام وظایف در سازمان احساس کند عضوی از یک خانواده است و مشکلات سازمان برایش اهمیت داشته باشد (Fry, 2003).

بازخورد عملکرد :

تعریف عملیاتی: این که در سازمان وقت و زمان به صورت بهینه مصرف شده و کیفیت کار کارکنان از اولویت بالاتری برخوردار باشد (Fry, 2003).

مولفه های پرسشنامه :

مؤلفه­های مورد بررسی	سوالات	مؤلفه­های مورد بررسی	سوالات
چشم انداز	1 تا 3	عضویت	16 تا 18
عشق به همنوعان	4 تا 9	تعهد سازمانی	19 تا 22
امید و ایمان	10 تا 12	بازخورد عملکرد	23 تا 25
هویت و معناداری	13 تا 15