پرسشنامه استرس شغلی اسیپو و اسپوکان 1987
پرسشنامه استاندارد استرس شغلی توسط اسیپو و اسپوکان (1987) ساخته شده است که از 60 گویه و 6 مولفه تشکیل شده است و به منظور سنجش میزان استرس در افراد بکار می رود. و بر اساس طیف لیکرت(خیلی کم تا خیلی زیاد)نمرات 1 تا5 قرار داده شده است.ودر پژوهش یعقوبی و همکاران (1389)، برای سنجش اعتبار پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که برابر 874/0 می باشد. همچنین برای روایی از روایی وابسته به محتوا استفاده شده است بدین منظور پرسشنامه ها در اختیار اساتید رشته مدیریت و پرستاری قرار گرفته و روایی آنها مورد تأیید قرار گرفت.
تعریف مفهومی متغیر :
1- استرس شغلی
پرسشنامه استرس شغلی را میتوان روی هم جمع شدن عاملهای استرسزا و وضعیتهای مرتبط با شغلی دانست که اکثر افراد نسبت به استرسزا بودن آن اتفاق نظر دارند. همچنین استرس شغلی را میتوان کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگیهای فردی شاغل به گونهای که خواستهای محیط کار بیش از آن است که فرد بتواند از عهده آنها برآید تعریف کرد. در بعضی موارد به کارگیری فرد در کاری که با تواناییها و اطلاعات او همخوانی ندارد و یا تغییر در فعالیت کاری او میتواند باعث ایجاد استرس در فرد شود.
2- عوامل استرس شغلی
عواملی که باعث استرس شغلی در محیط کار میشوند را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
-
عوامل فردی: مثل تضاد در نقش، ابهام در نقش، تعارض در هدفهای فردی، اتفاقات غیر منتظره شخصی و مسائل اقتصادی
- عوامل سازمانی: شامل ساختار سازمانی، فرآیندهای سازمانی، خطمشیهای سازمانی، عوامل ارتباطی، الزامات شغلی، شرایط فیزیکی سازمان و مراحل حیات سازمان
- عوامل محیطی: شامل عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی و عوامل تکنولوژیکی
بر طبق یک مکتب فکری، تفاوت در مشخصات فردی مانند شخصیت و شیوه سازگاری فرد، مهمترین عوامل در ایجاد استرس کاری در افراد است. به عبارت دیگر، چیزی که برای یک نفر استرسزا است ممکن است برای دیگری مهم نباشد. این دیدگاه استراتژیهای پیشگیرانهای را به دنبال داشته است که تمرکز بر کارمندان و راههایی برای کمک به آنها برای سازگاری با موقعیتهای مختلف شغلی است.
3- عوامل سازمانی استرس شغلی
عوامل استرس شغلی در محیط کار عبارتند از:
- ویژگیهای نقش: شناخت عوامل روانشناختی محیط کار را روشی میدانند که از آن راه میتوان درک درستی از استرس شغلی به دست آورد. چهار ویژگی مهم نقش را میتوان ابهام نقش، گرانباری نقش، کمباری نقش و ناسازگاری نقش بیان کرد.
- ابهام نقش: وضعیت شغلی معینی که در آن پارهای اطلاعات لازم برای انجام شغل به طور مطلوب نارسا یا گمراه کنندهاند. ابهام نقش در واقع زمانی به استرس میانجامد که فرد را از بهرهوری و پیشرفت باز میدارد.
- گرانباری نقش: اگر فرد نتواند از عهده انجام کاری که بخشی از شغل معینی است برآید، دچار استرس خواهد شد.
- کمباری نقش: در این وضعیت از مهارتهای فرد به طور کامل استفاده نمیشود.
- ناسازگاری نقش: هنگامی اتفاق میافتد که پذیرش مجموعهای از الزامات شغلی با پذیرش مجموعهای دیگر در تضاد است.
- ویژگیهای شغل: ویژگیهای شغلی که بر استرس شغلی تاثیر دارند را میتوان در چهار دسته کلی آهنگ کار، تکرار کار، نوبت کاری و ویژگیهای مربوط به وظیفه تقسیمبندی کرد.
- روابط میان فردی: کیفیت روابط کارکنان در محیط کار بر میزان استرس شغلی تاثیر دارد.
- ساختار و جو سازمانی: ساختارهایی که قدرت تصمیمگیری بیشتری به کارکنان خود میدهند استرس کمترس ایجاد میکنند.
- روش مدیریت منابع انسانی: شیوههای کار در مدیریت منابع انسانی بر میزان استرسهای وارده بر افراد تاثیر دارد.
- فناوری و خصوصیات مادی: در رابطه با متغیرهای مادی استرس زمانی رخ میدهد که حداقل شرایط زیستی فراهم نباشد.
مولفه های پرسشنامه و پرسشنامه:
مولفه های پرسشنامه |
سوالات |
بارکاری نقش |
1 تا 10 |
بیکفایتی نقش |
11 تا 20 |
دوگانگی نقش |
21 تا 30 |
محدوده نقش |
31 تا 40 |
مسئولیت |
41 تا 50 |
محیط فیزیکی |
51 تا 60 |
تعریف مفهومی متغیر :
تعریف عملیاتی:
مولفه:6
سوالات:60
تحلیل بر اساس میزان نمره پرسشنامه:
روایی پرسشنامه:
پایایی پرسشنامه:
منبع:
فرمت:word
تعداد صفحات:8