پرسشنامه جو عاطفی خانواده هیل برن
پرسشنامه جو عاطفی خانواده : اين مقياس را آلفرد بي هيل برن (1964؛ به نقل از حقیقی و همکاران، 1381) به منظور سنجش ميزان مهرورزی در تعاملات پدر و مادر- فرزندی ساختند. این مقياس داراي 8 خرده مقياس شامل: محبت، نوازش، تأييد كردن، تجربه هاي مشترك، هديه دادن، تشويق كردن، اعتماد كردن و احساس امنيت است. كل مقياس شامل شانزده پرسش و هر خرده مقياس در برگيرندة دو پرسش است. پرسش هاي فرد به پيوند عاطفي پدر و فرزند و پرسش هاي زوج به پيوند عاطفي مادر و فرزند اختصاص دارند. براي هر پرسش نيز يك طيف پنجگانة پاسخدهي وجود دارد، نخستين پاسخ نشان دهندة ضعيف ترين و آخرين پاسخ نشان دهندة نيرومندترين رابطة عاطفي است كه از زمان گذشته تا حال بين پدر و مادر و فرزند وجود داشته است.
شیوه نمره گذاری
این پرسشنامه استاندارد دارای 16 سوال بوده و هدف آن ارزیابی جو عاطفی خانواده (رابطه پدر – فرزندی و رابطه مادر – فرزندی) می باشد. نمره گذاری آن بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت بوده که در جدول زیر امتیاز مربوط به هر گزینه ارائه گردیده است:
گزینه | خيلي كم | كم | در حد متوسط | زياد | خيلي زياد |
متیاز | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
هر دو سؤال یکی از خرده مؤلفه های جو عاطفی را اندازه گیری می کنند. سؤالات زوج رابطه پدر – فرزندی و سؤالات فرد رابطه مادر – فرزندی را اندازه گیری می کنند. جمع کل نمره پدر – فرزندی 40، و مادر – فرزندی نیز 40 است.
این پرسشنامه دارای 8 بعد بوده که در جدول زیر ابعاد و نیز شماره سوالات مربوط به هر بعد ارائه گردیده است:
بعد | سوالات مربوطه |
محبت | 2-1 |
نوازش | 4-3 |
تایید کردن | 6-5 |
تجربه های مشترک | 8-7 |
هدیه دادن | 10-9 |
تشویق کردن | 12-11 |
اعتماد | 14-13 |
احساس امنیت | 16-15 |
برای بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، مجموع امتیازات مربوط به تک تک سوالات را با هم محاسبه نمائید. نمرات کلی بالاتر نشان دهنده جو عاطفی بالاتروبهتر درخانواده فرد پاسخ دهنده خواهدبود و برعکس.
روایی و پایایی
موسوي شوشـتري (1377) براي تعيين روايي محتوايي، ايـن پرسشـنامه را بـه پـنج نفـر از متخصصــان داد، ســپس نظــرات آنهــا جمــعآوري گرديــد و سوال هایی که مورد تایید متخصصان بود و روی آنها توافق داشتند نگهداری شد (به نقل از ناهیدی، 1390)، جمشیدی (1379) ضریب پایایی آزمون جو عاطفی خانواده را از طریق آلفای کرونباخ و بازآزمایی محاسبه کرد که به ترتیب 87/0 و 83/0 هستند (به نقل از ناهیدی، 1390).
همچنین براي ارزيابي روایی ملا اين آزمون حقيقي، شكركن و موسوي شوشتري(1381) از روي ماده هاي آزمون اقدام به تهية يك پرسشنامة ملاك كردند كه به نوعي متفاوت به ارزيابي حيطه هاي هشتگانة اين مقياس مي پرداختند، كه پس از اجراي آن بر روي يك نمونه 100 نفري از دانش آموزان، ضريب همبستگي بين نمرة كل مقياس روابط عاطفي اعضاي خانواده، حيطه هاي هشتگانة آن و پرسشنامة ملاك را محاسبه کردند كه اين ضريب بين نمره كل اين دو آزمون (64/)0 به دست آمد، نتايج ضريب همبستگي بين اين دو آزمون نشان داد كه پايايي اين آزمون در حد مطلوب است و مي توان به نتايج آن اعتماد كرد.