پرسشنامه سبک های تصمیم گیری اسکات و بروس 1995
پرسشنامه سبک های تصمیم گیری : اسکات و بروس 1995 پنج سبک تصمیم گیری مدیران را که شامل تصمیم گیری 1) عقلانی 2) شهودی 3) وابستگی 4) آنی 5) اجتنابی است را مطرح نموده اند و معتقدند این پنج سبک تحت تاثیر ویژگی های درونی و شخصیتی افراد است که به عنوان الگو مورد بررسی قرار می گیرد.
تعریف مفهومی:
پرسشنامه استاندارد تصمیم گیری مدیران در مجموعه سازمانی یکی از اجزاء بسیار پیچیده و حساس رهبری آن ها می باشد.تصمیم گیری عبارت است از انتخاب یک راهکار از میان گزینه های مختلف.بر طبق این تعریف تصمیم گیری هسته اصلی برنامه ریزی را تشکیل می دهد.بر این اساس نحوه برخورد و واکنش مدیران، در هنگام مواجهه با شرایط تصمیم گیری بیانگر سبک تصمیم گیری آن ها می باشد.(هادیزاده مقدم و تهرانی)
سبک تصمیم گیری عقلانی: در این سبک تصمیم گیری فرد از همه راه حل ها مطلع است و می داند که هر تصمیمی به چه نتیجه ای می انجامد و می تواند نتایج حاصل از تصمیم گیری را بر حسب اولویت ( بیشترین نفع) مرتب و سازماندهی کند(2005،Eberlin) تا با استفاده از یک استراتژی بهینه سازی حصول به اهداف را به حداکثر رساند (2008، Hoy & Miskel) . بنابراین افراد در این سبک تمامی راه حل های ممکن را تعیین و ارزشیابی نموده و با تعیین عواقب هر یک از این راه حل ها بهترین راه حل را انتخاب می کنند.
سبک تصمیم گیری شهودی: رابینز(2009) معتقد است که این سبک ، فرآیندی ناخودآگاه تصمیم گیری است که در سایه تجربه های استنتاج شده به دست می آید . مبتنی بر احساسات و یادگیری ضمنی افراد است و الزاما سوای تجزیه و تحلیل معقول عمل نمی کند ، بلکه این دو مکمل یکدیگراند. پس در این شیوه تصمیم گیرنده از یک رویه نظامند استفاده نمی کند و در هنگام اتخاذ تصمیم از تجزیه و آگاهی های ضمنی خود سود می جوید.
سبک تصمیم گیری وابستگی: پارکر و همکاران او (2007) معتقدند که این سبک بیانگر عدم استقلال فکری و عملی تصمی گیرنده و تکیه بر حمایت ها و راهنمایی های دیگران در هنگام اتخاذ تصمیم است ( 2008 Moghadam & Tehrani) و آگاهی های دیگران در هنگام این نوع تصمیم گیری ها نقش اساسی دارد (1995، Scot & Brouce) . بنابراین در این شیوه تصمیم گیرنده متکی به عقاید دیگران بوده و نقش منفعلی دارد.
سبک تصمیم گیری آنی: بیانگر شرایط اضطراری است که فرد بدون پشتوانه ی فکری قبلی ، بلافاصله در کمترین زمان ممکن تصمیم اصلی خود را اتخاذ می کنند (1995،Scot & Brouce) . البته ممکن است این شیوه تصمیم گیری معلول شرایطی باشد که برای مدیر ایجاد می شود. البته استفاده از این سبک به معنی گرفتن تصمیمات خام و ناپخته نیست ، زیرا در این شیوه نیز مدیر بر اساس تجربه و اطلاعاتی که دارد تصمیم گیری می کند.
سبک تصمیم گیری اجتنابی: به عقیده پارکر و همکاران او (2007) این سبک به معنی ، به تعویق انداختن تصمیم گیری در هنگام مواجهه با مشکلات و طفره رفتن از واکنش نسبت به مساله رخ داده شده می باشد . در این شیوه تصمیم گیرنده تمایل دارد که از هر گونه اتخاذ تصمیم اجتناب کرده و تا حد امکان از موقعیت تصمیم گیری دوری جوید (2008، Moghadam & Tehrani) به گونه ای که می توان گفت افراد از گرفتن تصمیم وحشت داشته و نگران عواقب تصمیم خود می باشند.
- مولفه های پرسشنامه و سوالات مربوط به هر مولفه:
مولفه ها | سوالات |
عقلانی | 4و7و11و13و25 |
شهودی | 1و3و12و16و17 |
وابستگی | 2و5و10و18و22 |
آنی | 8و9و15و20و24 |
اجتنابی | 6و14و19و21و23 |
-
روایی و پایایی پرسشنامه
دانلود پرسشنامه این پرسشنامه مشتمل بر 25 سوال با طیف لیکرت می باشد. به منظور سنجش هر یک از سبک های تصمیم گیری در این پرسشنامه 5 سوال اختصاص داده شده است . دامنه نمرات در این پرسشنامه از 25 تا 125 است .
روایی پرسشنامه سبک های عمومی تصمیم گیری مدیران در خارج از کشور توسط اسکات و بروس 1995 محاسبه گردید و روایی آن را بسیار بالا گزارش کردند و ضریب پایایی ان را برای هر یک از زیر مقیاس ها با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه نموده که در جدول زیر قابل مشاهده است.
جدول شماره 2: ضریب پایایی پرسشنامه سبک های عمومی تصمیم گیری محاسبه شده توسط اسکات و بروس
مقیاس | سبک عقلانی | سبک شهودی | سبک وابستگی | سبک آنی | سبک اجتنابی |
ضریب آلفا | 85/0 | 84/0 | 86/0 | 94/0 | 87/0 |
در پژوهش حاضر نیز روایی این ابزار با استفاده از تحلیل گویه محاسبه گردید و نتایج حاکی از روایی بسیار خوب این پرسشنامه بود. پایایی این ابزار نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای هر یک از زیر مقیاس های این پرسشنامه محاسبه گردید که در جدول شماره 3 قابل مشاهده است.
جدول شماره 3: ضریب پایایی پرسشنامه سبک های عمومی تصمیم گیری
مقیاس | سبک عقلانی | سبک شهودی | سبک وابستگی | سبک آنی | سبک اجتنابی |
ضریب آلفا | 77/0 | 78/0 | 76/0 | 86/0 | 83/0 |