پرسشنامه ادراک بیماری بردبنت و همكاران (2006)

پرسشنامه ادراک بیماری : پرسشنامه ادراک بیماری توسط بردبنت، پتريه، مين و وينمن (2006) طراحی و اعتباریابی شده است، این پرسشنامه شامل 9 گویه می باشد، سؤال‌ها به ترتيب پي‌آمدها، طول مدت، كنترل شخصي، كنترل درمان، ماهيت، نگراني، شناخت بيماري، پاسخ عاطفي و علت بيماري را مي‌سنجند. دامنه نمرات 8 سؤال اول از 0 تا 10 است. سؤال 9 پاسخ باز بوده و سه علت عمده ابتلا به بیماری را به ترتيب مورد سؤال قرار مي‌دهد، این پرسشنامه توسط برقی ایرانی(1392) اعتباریابی شده است.

تعاریف نظری

ادراک بیماری:[1] شامل اطلاعاتي در پنج بعد است: يعني برچسب و علايم مربوط به بيماري (مانند، ماهيت[2] يا باور در مورد علل مسبب آغاز خستگي و ضعف)، علت[3] يا ادراک فرد در مورد طول مدت بيماري[4]، مدت زمان بيماري بر حسب اين که حاد، دوره‌اي يا مزمن است، پيامدها و يافته‌هاي مورد انتظار فرد از بيماري برحسب اثرهاي کنترل، اقتصادي، اجتماعي، رواني و جسمي، و مؤثر بودن[5] درمان و بهبود. مدل خودگرداني بر ارزيابي علائم بيماري تاكيد دارد و معتقد است كه آگاهي و ادراك افراد از جمله ادراك خطر، تظاهرات ذهني آنها از بيماري را شكل داده و بر رفتار بيماري آنها اثر مى گذارد(بردبنت و همکاران، 2006).

يكي از متغيرهاي روانشناختي و رفتاري مهم در تاخير بيمار در کمک جویی، ادراك علائم بيماري است. يكي از مدلهاي بويژه جالب كه چهارچوب مناسبي براي بررسي سيستماتيك تاخير پيش از بيمارستان (تاخير بيمار) و تصميم‌هاي مربوط به جستجوي درمان فراهم آورده است، مدل خودگرداني لونتال و همكاران است (برقی ایرانی، 1392).

تعاریف عملیاتی

ادراک بیماری: ميزان نمره‌اي است كه سالمندان موردنظر در ادراک بیماری IPQ در طي دو بار سنجش (يك بار قبل از مداخله و يك بار پس از آن) به دست آوردند و از 60 امتياز بیشتر دارای ادراک بیماری بالا محسوب شدند.

[1] -Illness Perception

[2]–  Identity

[3] -Cause

[4]– Timeline

[5] -Consequences

روایی و یاپایی

روايي همزمان مقياس با پرسشنامه ادراك بيماري تجديدنظر شده در نمونه‌اي از بيماران مبتلا به آسم، ديابت و بيماران كليوي، نشان‌دهنده همبستگي زيرمقياس‌ها از 32/0 تا 63/0 است. همچنين همبستگي نمرات زيرمقياس‌هاي مقياس مذكور با خودكارآمدي خاص بيماران مبتلا به آسم 47/0 تا 53/0 به دست آمد. روايي تفكيكي پرسشنامه كوتاه ادراك بيماري از طريق مقايسه نمره‌هاي بيماران مبتلا به ديابت، آسم، درد قفسه سينه و سرماخوردگي محاسبه شد و مورد تأييد قرار گرفت (بردبنت و همكاران، 2006). در مطالعه برقی ایرانی(1392) برای بدست آوردن روایی پرسشنامه از نظرات استاد راهنما و چندین تن از دیگر اساتید و متخصصین و کارشناسان استفاده شده است.  و از آنها در مورد مربوط بودن سؤالات ، واضح بودن و قابل فهم بودن سؤالات و اینکه آیا این سؤالات برای پرسشهای تحقیقاتی مناسب است و آنها را مورد سنجش قرار می دهد ، نظر خواهی شد و مورد تایید قرار گرفت.

آلفاي كرونباخ براي اين پرسشنامه 80/0 و ضريب پايايي بازآزمايي به فاصله 6 هفته براي سؤالات مختلف، از 42/0 تا 75/0 گزارش شده است(بردبنت و همكاران، 2006). در پژوهش برقی ایرانی(1392) پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 87/0 گزارش شد.