پرسشنامه ارزیابی قاطعیت راتوس
پرسشنامه ارزیابی قاطعیت :
هدف: ارزیابی رفتار قاطعانه و سنجش میزان قاطعیت فرد
پرسشنامه ارزیابی قاطعیت از 30 گویه تشکیل شده است که توسط راتوس[1] (1973) ساخته شده است که به منظور ارزیابی رفتار قاطعانه و سنجش میزان قاطعیت فرد بکار می رود.
نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 6 نقطه ای می باشد که برای گزینه های «کاملاً این طور هستم»، «نسبتاً این طور هستم»، «خیلی کم این طور هستم»، «خیلی کم با خصوصیات من تفاوت دارد»، «نسبتاً با خصوصیات من تفاوت دارد»، «کاملاً با خصوصیات من تفاوت دارد» به ترتیب امتیازات 3+، 2+، 1+، 1-، 2- و 3- در نظر گرفته می شود.
در عبارات دسته اول (26، 24، 23، 19، 17، 16، 15، 14، 13، 12، 11، 9، 5، 4، 2، 1 و 30) هر چه نمره کسب شده به (3-) یعنی «کاملاً با خصوصیات من تفاوت دارد» نزدیک تر باشد، رفتار فرد از قاطعيت بيشتري برخوردار است . اين روند در ساير عبارات معكوس بوده بدين معني كه هرچه ميانگين كسب شده به (3+) یعنی «کاملاً این طور هستم» نزدیک تر باشد، رفتار فرد قاطعانه تر است. امتیاز نهایی پس از تغییر علایم مثبت یا منفی، به دست می آید. دامنه امتیازات از 90- تا 90+ بوده و هر چه امتیازات به 90+ نزدیکتر، نشان دهنده قاطعیت بیشتر و بالعکس امتیازات نزدیکتر به 90-، بیانگر قاطعیت کم در رفتار فرد است.
- تعریف مفهومی:
قاطعیت یا ابراز وجود از مهم ترین و اساسی ترین مهارت های اجتماعی است که بخشی از مفهوم گسترده مهارت های بین فردی و رفتاری را تشكيل مي دهد. به نظر مي رسد وجود همزمان قاطعيت پايين و اضطراب بالا در دانش آموزان باعث اختلال در عملكرد تحصيلي، وقفه در يادگيري، تضعيف توانايي و عدم شكوفايي استعدادهايشان شده و نه تنها سلامت روان آنها را به خطر مي اندازد بلكه آنان را از يك زندگي سالم و شكوفا محروم مي كند (شریفی راد و همکاران، 1390).
تاكنون مطالعات معدودي در خصوص اثر قاطعيت بر اضطراب تحصيلي صورت گرفته و نتايج متفاوتي حاصل شده است، به طوري كه نتايج مطالعات محمودي در دانش آموزان و دانشجويان مهرابی زاده و كيپر حاكي از اثر مثبت آموزش قاطعيت بر كاهش اضطراب تحصيلي بوده و در مقابل، مطالعه روزنبرگ و استيفنز نشان مي دهند كه آموزش قاطعيت بر ميزان اضطراب تأثير نداشته است (شریفی راد و همکاران، 1390).
قاطعيت، يكي از مؤلفه هاي مهارت در روابط بين فردي بوده و در ارتقاي وضعيت سلامت روان نقش مهمي دارد به طوري كه باعث افزايش اعتماد به نفس در روابط بين فردي و عملكرد فردي و همچنين بهبود كيفيت روابط انساني مي شود. قاطعيت به عنوان رفتاري با ارزش در پرستاري مدنظر بوده و منجر به نتايج مثبت مثل ارتقاء مهار تهاي رهبري، افزايش رضايت از شغل، اجتناب از مصالحه در مراقبت از بيمار، تخفيف تنشهاي كاري و افزايش اثرگذاري پرستاران در تغييرات مي شود. توانايي ارايه پاسخ قاطعانه مناسب در موقعيتهاي بحراني يا بالقوه خطرناك يك مهارت حياتي و نجات دهنده زندگي بيماران مي باشد (سیدفاطمی و همکاران، 1392)
- تعریف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از نمره استاندارد قاطعیت نمرهاي است كه فرد به سوالات 30 ماده ای پرسشنامة قاطعیت راتوس میدهد
- نمره گذاری پرسشنامه:
عنوان | کاملاً این طور هستم | نسبتاً این طور هستم | خیلی کم این طور هستم | خیلی کم با خصوصیات من تفاوت دارد | نسبتاً با خصوصیات من تفاوت دارد | کاملاً با خصوصیات من تفاوت دارد |
امتیاز | 3+ | 2+ | 1+ | 1- | 2- | 3- |
[1] . Rathus
- روایی و پایایی:
راتوس (1973)، فوچ و همکاران (1982) و کوئیلان و همکاران (1977) ضریب همبستگی سوالات ابزار را 78/0 = r به دست آورده اند. همچنین قبلاً روایی و پایایی این پرسشنامه در داخل کشور توسط سیدفاطمی و همکاران مورد تأیید قرار گرفته است (شریفی راد و همکاران، 1390).
جهت تعيين پايايي پرسشنامه از روش آزمون مجدد با فاصله دو هفته اي استفاده شد كه با ضريب 83/0 همبستگي بالايي را نشان داد (شریفی راد و همکاران، 1390).
در مطالعه خوشنواي فومني، ضريب پايايي آلفاي كرونباخ براي آزمون قاطعيت راتوس برابر 66/0 به دست آمد. در مطالعه سیدفاطمی و همکاران (1392) جهت تعیین ضریب پایایی آزمون قاطعیت راتوس پرسشنامه مربوطه در اختیار 30 نفر از دانشجویان پرستاری که جزء شرکت کننده در مطالعه نبودند ولی ویژگی های اصلی نمونه های مورد مطالعه را داشتند قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ برابر با 82/0 محاسبه گردید.