پرسشنامه پایبندی مذهبی ( قرآن و نهج البلاغه ) جان بزرگی

پرسشنامه پایبندی مذهبی : پرسشنامه پایبندی مذهبی جان بزرگی (1388): این آزمون رفتارهای مذهبی را در موقعیت های بالینی می سنجد و متغیرهای مذهبی را در مداخله هایی که به نوعی از روش های  مذهبی استفاده می کنند کنترل می نمایند. این آزمون از یک پرسشنامه 60 سوالی تهیه شده است که سه عامل (پایبندی مذهبی، دوسوگرایی و ناپایبندی مذهبی را مورد سنجش قرار می دهد .

مولفه ها و توضیح مولفه :

پرسشنامه استاندارد در عامل پایبندی مذهبی : فرد بدون تردید براساس معیارهای مذهبی رفتار خود را تنظیم می کند و تلاش می کند که همه رفتارهایش را براساس مذهب طراحی کند .

در عامل ناپایبندی مذهبی فرد هیچ گونه تعمدی به تنظیم رفتارها براساس اصول یا دستورالعمل های مذهبی ندارد .

در عامل دوسوگرایی مذهبی  فرد همواره نگران و در یک حالت تردید مذهبی به سر می برد بین کردار و گفتارش ناهماهنگی وجود دارد و در برابر سختی ها کم تحمل است .احساس خوبی نسبت به خدا و رابطه خود با خدا ندارد .

شایان ذکر است ابعادی که در این پرسشنامه به دست آمده ابعاد دینداری را الزاما نمی سنجد بلکه ابعاد روی آوری یا رویگردانی یک فرد از مذهب یا ایمان فرد به اعتقادات مذهبی را نیز می سنجد(جان بزرگی ،1388).

تعریف مفهومی متغیر:

دین و مذهب یکی از اساسی ترین و مهمترین نهادهایی است که جامعه بشری به خود دیده است به طوری که هیچ گاه بشر خارج از این پدیده زیست نکرده و دامن از آن برنکشیده است .به نظر یونگ ریشه کلمه دین در زبان لاتین معلوم میشود .معنی آن عبارت است از تفکر روی وجدان و یا کمال توجه ..به زعم یونگ دین حالتی خاص از روح انسان است که برطبق معنی اصلی کلمه دین عبارت است از حالت مراقبت و تذکر و توجه دقیق به بعضی از عوامل موثر که بشر به عنوان قدرت قاهره را به آن اطلاق می کند .

نمره گذاری و تفسیر :

مقیاس پرسشنامه به صورت 5 درجه ای لیکرت از خیلی موافقم(5) تا خیلی مخالفم (1) درجه بندی شده است

نمره بین 60 تا 140 :نشانگر پایبندی مذهبی ضعیف است

نمره بین 140 تا 220 : نشانگر پایبندی متوسط  است

نمره بین 220 تا 300: نشانگر پایبندی مذهبی قوی است.

روایی و پایایی :

 دانلود پرسشنامه برای بررسی روایی محتوا همه ی گویه هایی که میزان مربوط بودن آنها از نظر دو نفر از داوران تایید نشده بود و یا نمره ی نهایی آن پس از محاسبه ی نظر داوران ، کمتر از 75 درصد بود ، ابتدا حذف شد و پس از تقلیل متناوب گویه ها ، فرم نهایی با 60 سوال مورد تجزیه و تحلیل عاملی قرار گرفت . برای بررسی روایی سازه ابتدا با داده ها و n=683 نفر مورد تجزیه و تحلیل اکتشافی قرار گرفت. میزان مناسب بودن یا کفایت گروه نمونه با آزمون کیسر ، مایر و الکین ( kmo) بررسی شد و عدد 897 درصد به دست آمد .(جدول 1)

جدول (1) : برای اینکه مشخص شود ، آیا ماتریس همبستگی تفاوت معناداری با همبستگی صفر دارد و بر این اساس انجام تحلیل عاملی قابل توجیه باشد. از آزمون کروی بودن برتلت با محاسبه مجذور کای استفاده شد که میزان آن معادل (E4 190/1)( E4421/1) که با درجه ی آزادی 1770 در سطح 0001/0>P معنادار بود. در اولین مرحله ، تحلیل عاملی اکتشافی با ارزش بالای 1، شانزده عامل مختلف به دست آمد که مجموعا  درصد واریانس را تبیین می کرد. سپس ارزش ویژه را به 5/1 ارتقا داده و این تعداد عامل به چنج عامل تقلیل یافت که در مجموع 35/33 درصد واریانس را تبیین می نمود. در شمارش بارهای عامل و با توجه به نمودار سنگ ریزه که در تحلیل عاملی به دست می آید ،مشخص شد که در نهایت سه عامل از این آزمون قابل بازشناسی است که تعداد عناصری که بار عاملی بالای 30 درصد دارند نیز در آنها جمع شده است. در تحلیل نهایی ، تحلیل عاملی تجویزی با درخواست سه عامل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . این سه عامل با هم 99/27 درصد واریانس را تبیین می کرد عامل اول با 22 گویه و عامل دوم نیز با 21 گویه ، 637/10 درصد از واریانس را تبیین می نمود و عامل سوم با 17 گویه 93/3 درصد از واریانس را تبیین می کند.

جدوال (2) : این جدول ، گویه ها و بار عاملی هر یک از این عوامل را نشان می دهد .عامل اول ، بیشترین گویه هایی را دارد که بیانگر پایبندی فرد به مذهب اسلام است بنابراین با عنوان (( پایبندی مذهبی )) نامگذاری شد. عامل دوم ، بیشتر به گویه هایی پوشش می دهد که بیانگر تردید فرد به پایبندی به مسائل مذهبی است . بنابراین با عنوان عامل (( گذاری)) ( تردید در پایبندی به مذهب ) نامگذاری شد و عامل سوم ، بیشتر به عدم پایبندی به مذهب پوشش می دهد که با عنوان (( ناپایبندی به مذهب )) نامگذاری شد.

جدول (3) : جدول 3 آلفای کرونباخ ، کل آزمون و نیز عوامل سه گانه را نشان داده است. براساس این جدول ، ضریب همسانی درونی کل آزمون برابر (816/0) ، ضریب همسانی درونی عامل پایبندی درونی (878/0) ضریب همسانی درونی عامل گذاری (687/0) و ضریب همسانی درونی عامل ناپیبندی مذهبی (725/0) محاسبه شد.

برای محاسبه روایی ،ملاک صورت اولیه این آزمون قبل از تحلیل عاملی با آزمون جهت گیری مذهبی آلپورت محاسبه گردید . ضریب همبسیتگی نمره های دو آزمون با n=60 از میان دانشجویان 47 درصد محاسبه شد که در سطح 001>0Pمعنادار است.

جدول (4) همبستگی بین عوامل : ملاحظه نتایج جدول (4) نشان می دهد که بین پایبندی و ناپایبندی مذهبی رابطه معکوس وجود دارد ، هر چه پایبندی مذهبی بیشتر می شود ناپایبندی در افراد کمتر و بین دو سوگرایی مذهبی وناپایبندی مذهبی رابطه مثبتی وجود دارد و همچنین بین دو سو گرایی و پایبندی رابطه مثبت وجود دارد ، هر چند این رابطه قوی نیست . نوع همبستگی بین عوامل ، بیانگر استقلال عوامل سه گانه است.

---

جدول (3) : آزمون همسانی درونی عوامل (آلفای کرونباخ)

عامل	تعداد گویه	تعداد آزمودنی	آلفای کرونباخ
پایبندی مذهبی	22	682	878/0
گذاری	21	682	687/0
ناپایبندی مذهبی	17	682	725/0
کل آزمون	60	682	816/0

 

جدول (4) همبستگی بین عوامل

	عوامل	پایبندی مذهبی	دوسوگرایی مذهبی	ناپایبندی مذهبی
	پایبندی مذهبی (001/0>p)		095/0 0001/0	275/0- 0001/0
	دوسوگرایی مذهبی (001/0>p)			441/0 0001/0
ناپایبندی مذهبی