پرسشنامه روابط متقابل شخصی شوتز (FIRO-B)

پرسشنامه روابط متقابل شخصی  :

هدف: ارزیابی روابط متقابل شخصی

شیوه تکمیل: برای هر یک از عبارات تصمیم بگیرید که کدام یک از گزینه ها بهتر برای شما کاربرد دارد.

---

معرفی

نظریه روابط متقابل شخصی شامل سه نیاز عمده بین فردي شامل مفاهمه (inclusion)، کنترل و دلبستگی (affection) است که هریک از این نیازها رفتار بین فردي را توصیف میکنند. هریک از این نیازهاي بین فردي دو جنبه دارد: ابراز شده (expressed) و درخواست شده (wanted) که تمایل دارند نیازهایشان را جهت مفاهمه، کنترل و دلبستگی به دیگران براي توصیف رفتار بین فردي بیان کند (آهنچیان و همکاران، 1391).

پرسشنامه استاندارد

روش نمره گذاری

پرسشنامه روابط متقابل شخصی توسط ویلیام شوتز (1966) ساخته شده است که از 54 گویه و 6 خرده مقیاس مشارکت دادن دیگران (9 سوال)، مشارکت خود (10 سوال)، کنترل دیگران (13 سوال)، کنترل توسط دیگران (5 سوال)، محبت به دیگران (8 سوال) و محبت دیگران به من (9 سوال) تشکیل شده است که به منظور ارزیابی روابط متقابل شخصی بکار می رود.

نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت می باشد که برای گزینه های «معمولاً»، «اغلب»، «بعضی اوقات»، «گاهگاهی»، «بندرت» و «هرگز» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3، 4، 5 و 6 در نظر گرفته می شود.

عنوان	معمولاً	اغلب	بعضی اوقات	گاهگاهی	بندرت	هرگز
امتیاز	1	2	3	4	5	6

همچنین برای گزینه های «بیشتر افراد»، «تعداد زیادی از افراد»، «بعضی از افراد»، «تعداد کمی از افراد»، «یک یا دو نفر» و «هیچ کس» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3، 4، 5 و 6 در نظر گرفته می شود.

دانلود پرسشنامه

عنوان	بیشتر افراد	تعداد زیادی از افراد	بعضی از افراد	تعداد کمی از افراد	یک یا دو نفر	هیچ کس
امتیاز	1	2	3	4	5	6

عبارات 1، 3، 4، 5، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 17، 20، 22، 23، 24، 26، 27، 29، 30، 31، 32، 33، 34، 36، 37، 38، 39، 40، 41، 42، 43، 44، 45، 46، 48، 49، 50، 51، 53 و 54 را به شکل زیر امتیاز بندی کنید.

اعدادی را که علامت زده شده اند از پرسشنامه استخراج نمایید. اگر عدد بدست آمده 1 باشد، هیچ امتیازی به آن تعلق نمی گیرد. اگر عدد بدست آمده 2 است، امتیاز 1 را به آن اختصاص دهید. اگر عدد 3 بود، امتیاز 2 به آن بدهید. اگر عدد 4 بود، امتیاز 3 به آن تعلق می گیرد. اگر عدد 5 باشد امتیاز 4 و اگر عدد 6 باشد، امتیاز آن 5 خواهد بود.

عبارات 2، 6، 18، 19، 21، 25، 28، 35، 47 و 52 را به شکل زیر امتیاز بندی کنید.

اگر عددی را که شما انتخاب نموده اید، عدد 1 است به آن امتیاز 5 بدهید، به عدد 2 امتیاز 4، به عدد 3 امتیاز 3، به عدد 4 امتیاز 2، به عدد 5 امتیاز 1 و به عدد 6 هیچ امتیازی تعلق نمی گیرد.

تفسیر نتایج

 

محبت	کنترل	مشارکت گروهی	نوع نیاز                        حالات
محبت به دیگران	کنترل دیگران	مشارکت دادن دیگران در فعالیتها	ارائه به دیگران
محبت دیگران به من	کنترل من توسط دیگران	دیگران من را در فعالیتها شرکت دهند	خواستن از دیگران

همانگونه که در جدول فوق مشخص است، افراد در روابط متقابل شخصی درپی برآوردن نیاز مشارکت گروهی، کنترل و محبت هستند. گاهی فرد در روابط متقابل این نیازها را بدست می آورد و گاهی نیز دیگران را در زمینه نیازهای فوق ارضاء می نماید. برای اینکه بدانیم یک شخص به چه میزان از نیازهای فوق در روابط متقابل شخصی بهره مند می گردد، بایستی به شکل ذیل عمل نماییم.

نوع نیاز	عبارات
مشارکت دادن دیگران (ei)	1-3-5-7-11-12-13-15-16
مشارکت خود (wi)	9-28-31-34-37-39-42-45-48-51
کنترل دیگران (ec)	2-6-18-20-30-33-36-41-44-46-50-53-54
کنترل توسط دیگران (wc)	10-14-22-24-26
محبت به دیگران (ea)	4-8-17-19-21-23-25-27
محبت دیگران به من (wa)	29-32-35-38-40-43-47-49-52

برای اینکه درجه ی نیاز را در هر یک از موارد فوق مشخص سازیم اینگونه عمل می کنیم:

الف. نیاز مشارکت دادن دیگران در فعالیتها: مجموع امتیازات بدست آمده از عبارات مربوطه را تقسیم بر عدد 9 می کنیم. عدد بدست آمده، امتیاز این نوع نیاز است.

ب. نیاز مشارکت خود در فعالیتها: مجموع امتیازات بدست آمده از عبارات مربوطه را باید تقسیم بر عدد 10 نمود. عدد بدست آمده، امتیاز این نوع نیاز است.

ج. نیاز به کنترل دیگران: مجموع امتیازات حاصله از عبارات مربوطه را تقسیم بر عدد 13 می نماییم. عدد حاصله، امتیاز فرد را در این نیاز نشان می دهد.

د. نیاز به اینکه توسط دیگران کنترل شود: مجموع امتیازات بدست آمده از عبارات مربوطه را تقسیم بر عدد 5 می نماییم. نتیجه بدست آمده به ما نشان می دهد که شدت نیاز چقدر است.

ه. نیاز محبت به دیگران: مجموع امتیازات حاصله از عبارات مربوطه را تقسیم بر عدد 8 می نماییم. امتیاز بدست آمده، نشانگر میزان محبت به دیگران است.

و. محبت دیگران به فرد: مجموع امتیازات حاصله از عبارات مربوطه را بر عدد 9 تقسیم می نماییم. عدد بدست آمده، نشانگر این نوع نیاز است.

میزان امتیاز	شدت نیاز در فرد
1	احساس نیاز در حداقل است و فرد بندرت برای ارضاء آن تلاش می کند.
2	احساس نیاز در فرد کم است. فرد گاهگاهی جهت ارضاء آن تلاش می کند.
3	احساس نیاز در سطح متوسط است. فرد 50% وقت خود را جهت ارضاء آن صرف می کند.
4	احساس نیاز در فرد قوی است و اغلب برای ارضاء آن نیاز تلاش می کند.
5	احساس نیاز در فرد بسیار زیاد است و فرد تقریباً همیشه در پی ارضاء آن است.

بررسی یک نمونه:

فرض کنید امتیازات بدست آمده FIRO-B چهار نفر بدین قرار است.

شخص د	شخص ج	شخص ب	شخص الف
i c a	i c a	i c a	i c a
555	000	555	000	e
555	555	000	000	W

شخص الف: فردی دلتنگ – روحیه آزاد – بی احساس

شخص ب: فعال اجتماعی – اتوکرات (می خواهد دیگران را کنترل کند) – شخصی شدیداً احساسی.

شخص ج: پرخاشگر و معترض – منفعل – بی عاطفه

شخص د: بیش از حد اجتماعی – فردی منضبط – آدم مثبت.

روایی و پایایی

پرسشنامه روابط متقابل شخصی شوتز (FIRO-B) بطور وسیع در پژوهش های مختلف به کار رفته است و از پایایی لازم برخوردار می باشد. Schutz در سال 1966 از این ابزار برای مطالعه بر روی 6000 افراد جامعه آموزشی استفاده کرد. Lifton در سال 1975 ابزار FIRO-B را برای مطالعه بین فردی مناسب تشخیص داد. هر دو مطالعه بر معتبر بودن و پایا بودن ابزار تأکید دارند.

در پژوهش آهنچیان و همکاران (1391) اعتبار و پایایی ابزار مورد بررسی قرار گرفت. اعتبار ابزار با استفاده از اعتبار محتوا تأیید شد و پایایی آن به روش ضریب آلفای کرونباخ برابر با 90/0 بدست آمد و تأیید گردید.