مدیریت شهری

 مدیریت شهری یکی از شاخه های علم مدیریت است، در مورد مفهوم و معنای مدیریت شهری اختلاف زیادی وجود دارد.

تلقی و برداشت از مفهوم مدیریت شهری از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، مفهوم مدیریت شهری گسترده تر از مفاهیم ترکیبی آن است. در سطحی وسیع می توان مدیریت شهری را  حد حکومت محلی به کار برد و پاره ای اوقات در حد وظایف شهرداری به کار می رود .

مدیریت شهری در گذشته مترادف بود با اتخاذ و اجرای برخی اقدامات عمومی در ابعاد فیزیکی و کالبدی شهر و یا نهادی برای خدمات رسانی و انجام امور روزمره و جاری در شهر.برخی اوقات مدیریت شهری، بسیار محدود شده و به مثابه « مدیریت پروژه» قلمداد می شود.

در این معنی مدیریت شهری حوزه ای است که در پی اجرای موثر و کارآمد پروژه های شهری است. در جایی دیگر مدیریت شهری مترادف با مدیریت رشد و توسعه پنداشته می شود. برخی اوقات حتی مدیریت شهری معادل « مدیریت منابع عمومی» نیز تلقی شده و برای مدیریت محیطی هم پیشنهاد شده است.

 مدیریت شهری جدید

در مدیریت شهری جدید، در مفهوم شهر بازنگری شد. امروزه تاکید بر« جامعیت و فراگیری سیستم مدیریت شهری» را می توان فصل مشترک و عام تعاریف ارائه شده در رویکرد های جدید استنتاج و معرفی کرد در این مفهوم مدیریت شهری باید تمام سیستم شهری اعم از فضای کالبدی و عملکردی آنرا تحت پوشش قرار دهد.

مدیریت شهری مترادف با همه بازیگران عرصه «حیات شهری» است

مدیریت شهری عبارت است از اداره امور شهر به منظور ارتقای مدیریت پایدار مناطق شهری، همچنین مدیریت شهری، یک سازمان گسترده، متشکل از عناصر و اجزای رسمی و غیر رسمی موثر و ذیربط در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و کالبدی حیات شهری با هدف اداره، کنترل و هدایت توسعه همه جانبه و پایدار شهری برای درک روشن از مدیریت شهری می توان آنرا به یک نظام تشبیه کرد.

 نظام مدیریت شهری از نظر، رده بندی نظام ها در رده نظام های اجتماعی قرار می گیرد، زیرا متشکل از تعداد زیادی افراد و دارای ساخت سلسله مراتبی و تقسیم کار دقیق می باشد.

مدیریت شهری یک نهاد مدیریت فراگیر است و درگیر با موضوعات و پدیده های متنوع شهر و شهرنشینی (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) است که طبیعتاً از شرایط عمومی محیط اجتماعی خود تأثیر می پذیرد در واقع مدیریت شهری در قالب نظام برنامه ریزی اقتصادی- اجتماعی و حقوقی حاکم بر کشور، اقدام به تهیه برنامه های توسعه شهری برای شهر می کند و سپس آنرا در چارچوب نظام اداری- اجرایی حاکم بر پروژه های عملیاتی تبدیل کرده و به مرحله اجرا می رساند.

اهداف مدیریت شهری

برآیند نهایی کلیه اقدامات و فرآیند های مدیریت شهری، رفاه جامعه شهری است. این رفاه را می توان در حوزه های زیر پیگیری و ارزیابی کرد:

• افزایش رفاه هر یک از گروه های جوامع شهری بویژه طبقه فقیران
• افزایش رفاه جوامع شهری و حفظ تنوع فرهنگی
• افزایش رفاه نسل های آینده

 هدف کلان مدیریت شهری ایجاد محیطی قابل زندگی برای همه، همراه با عدالت اجتماعی، کارایی اقتصادی و پایداری زیست محیطی است.

وظایف مدیریت شهری

در مجموع، وظایف کنونی مدیریت شهری (صرف نظر از تنوع و اختلاف در نظامهای اجتماعی و سیاسی گوناگون) به شرح زیر است:

۱- برنامه ریزی شهری، شامل وضع ضوابط و مقررات در تهیه نقشه های توسعه شهری، نوسازی و بهسازی شهر، اختصاص فعالیت ها به بخش های متفاوت شهر در قالب ضوابط حوزه بندی(مشکینی و همکاران،۱۳۹۳).

۲- وظایف عمرانی، شامل ساخت خیابان ها و راه های جدید، تعمیر و نگهداری خیابان ها و راه های موجود، ساخت پل های درون شهری و …

۳- وظایف خدماتی، مانند تأمین آب، برق، فاضلاب، گاز، حمل و نقل عمومی.

۴- تأمین بهداشت شهری، شامل جمع آوری و دفع زباله، نظافت شهری، ایجاد کشتارگاه، نظارت بر تهیه و عرضه مواد غذایی.

۵- خدمات اجتماعی، مانند ساخت نوانخانه ها، بیمارستان ها، مهدهای کودک، آسایشگاه های سالمندان.

۶- وظایف ایمنی، شامل مبارزه با آتش سوزی و حوادث- اعم از مترقبه یا غیر مترقبه- سرپرستی نیروی پلیس شهر.

۷- وظایف فرهنگی، شامل ایجاد کتابخانه، تأسیس انجمن های فرهنگی، بایگانی (آرشیو) نوار و فیلم، موزه ها، نمایشگاه ها، تئاترها، سینماها، کنسرتها، جشنواره های فرهنگی و هنری.

۸- ارتقای محیط زیست شهری، شامل ساخت پارک های درون شهری، تأمین فضای سبز.

۹- وظایف نظارتی، مانند نظارت بر امور ساختمانی و شهر سازی.