پرسشنامه افکار ناکارآمد – دی الکساندرو و بورتون (۲۰۰۶)
پرسشنامه افکار ناکارآمد: مطابق با نظریه بک (بک،1976، به نقل از طهرانی زاده، 1384) نگرش های ناکارآمد معیارهای انعطاف ناپذیر و کمال گرایانه هستند که فرد از آنها برای قضاوت درباره خود و دیگران استفاده می کند. این فرض ها یا طرحواره ها در ساماندهی ادراک، کنترل و ارزیابی رفتار مورد استفاده قرار می گیرند و از آنجایی که این نگرش ها، انعطاف ناپذیر، افراطی و مقاوم در برابر تغییر هستند، بنابراین ناکارآمد یا نابارورند.
نگرشهای ناکارآمد، نگرشها و باورهایی هستند که فرد را مستعد افسردگی و یا به طور کلی آشفتگی روانی میکند. این باورها که در اثر تجربه نسبت به خود و جهان کسب میشوند، فرد را آماده میسازند تا موقعیتهای خاص را بیش از حد منفی و ناکارآمد تعبیر کنند. از نظر بک نگرشهای ناکارآمد معیارهایی انعطافناپذیر و کمال گرایانه هستند که فرد از آن برای قضاوت دربارهی خود و دیگران استفاده میکند.از آنجا که این نگرشها انعطافناپذیر، افراطی و مقاوم در مقابل تغییراند، ناکارآمد یا نابارور قلمداد میشوند (ادیب، 1393).
افکار ناکارآمد
در واقع نگرشهای ناکارآمد که بنیادهای آشفتهکنندهی افراد را تشکیل میدهند، دو ویژگی اساسی دارند (الیس[1] 2001)؛ اولاً آنها در درون خود توقعات خشک، جزیی و قدرتمندی دارند که معمولا در قالب کلماتی چون باید، حتما، الزاما و ضرورتاً بیان میشوند، ثانیاً موجب انتسابهای بسیار نامعقول و تعمیم مفرط و فاجعهآمیز میشوند (لطفی کاشانی 1387).
به منظور بررسی افکار ناکارآمد یا نگرش های ناکارآمد می توان از پرسشنامه ای که توسط دی الکساندرو و بورتون (2006) طراحی و اعتباریابی شده است، استفاده کرد. این پرسشنامه شامل 22 گویه بسته پاسخ بر اساس طیف پنج درجه ای لیکرت می باشد.
[1] Ellis,
پايايي و روايي
در پژوهش تقی پور (1391)، جهت اطمینان بیشتر، برای تعیین روایی پرسشنامه ، از روایی صوری و محتوایی استفاده گردید. بدین صورت که پس از تهیه پرسشنامه، به نظرخواهی از اساتید راهنما و مشاور پرداخته شد و پس از حذف و اضافه های لازم و انجام تحلیل عاملی، روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت. در پژوهش تقی پور (1391) آلفای کرونباخ مقیاس نگرش های ناکارآمد 87/0، اعتبار بازآزمایی آن پس از سه هفته 80/0 و شاخص همسانی درونی آن 24/0 گزارش شده است.