پرسشنامه اقتدار والدینی بوری (PAQ)

پرسشنامه اقتدار والدینی : با توجه به تاثیر شیوه هاي فرزندپروري بر عزت نفس انسان، پژوهشگران شیوه هاي فرزندپروري را بر اساس دو بعد «پذیرندگی-پاسخ دهندگی» و «توقع داشتن-کنترل» طبقه بندي نموده اند. با توجه به این ابعاد بامریند سه نوع الگوي رفتاري والدین را ارائه نمود، الف) الگوی رفتاری مقتدرانه، ب) الگوي رفتاري مستبدانه و ج) الگوی رفتاری آسان گیر. والدین داراي الگوي رفتاري مقتدارنه در امر تربیت فرزند خود کنترل و گرمی زیاد، والدین مستبد کنترل زیاد و گرمی کم، والدین آسان گیر کنترل کم و گرمی زیاد اعمال می نمایند. هر کدام از شیوه هاي فرزندپروري پیامدهاي متفاوتی دارد. شیوه فرزندپروري مقتدرانه و اطمینان بخش باعث می شود فرزندان سرزنده، شاداب، داراي عزت نفس بالا و خودکنترلی بالا باشند و همین امر باعث می شود که در دوره نوجوانی، از سطح بالاي جرات و موفقیت برخوردار باشند. خانواده ها با شیوه فرزندپروري مستبدانه احتمالا فرزندان مضطرب، ناشاد و ناسازگار تربیت می کنند. شیوه فرزندپروري آسان گیر باعث می شود فرزند تکانشی، نافرمان، سرکش و متوقع و وابسته بار بیاید و عملکرد ضیعفی در مدرسه از خود نشان دهد. بامریند روي نقشی که اقتدار یا کنترل والدین در ایجاد شایستگی سازنده در کودکان دارد، تمرکز داشت. بامریند و شایستگی سازنده را به عنوان مسئولیت پذیري اجتماعی، استقلال، گرایش به پیشرفت و سرزنده بودن تعریف نمود. بامریند در طی مطالعات خود دریافت سبک مقتدرانه در شکل دهی شایستگی سازنده در کودکان پیش دبستانی بیشترین اثربخشی را داشت. مطالعات وي نشان داد که کودکانی که با سبکهاي مستبدانه و آسان گیر بار می آمدند شایستگی سازنده کمتري داشتند (سپهریان آذر و همکاران، 1392).

 پرسشنامه استاندارد

شیوه نمره گذاری

پرسشنامه اقتدار والدینی (PAQ) توسط جان آر. بوری[1] (1991) ساخته شده است که از 30 گویه و 3 خرده مقیاس سبک آسان گیر (10 سوال)، سبک مستبدانه (10 سوال) و والدین سبک مقتدر منطقی (10 سوال) تشکیل شده است که به منظور سنجش اقتدار والدین بکار می رود.

فرم های پدر و مادر به جز با اشاره های مناسب به واژه پدر یا مادر یکسان هستند.

نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 5 نقطه ای می باشد که برای گزینه های «شدیداً مخالف»، «مخالف»، «بی تفاوت»، «موافق» و «شدیداً موافق» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3، 4 و 5 در نظر گرفته می شود.

عنوان	شدیداً مخالف	مخالف	بی تفاوت	موافق	شدیداً موافق
امتیاز	1	2	3	4	5

 دانلود پرسشنامه

نمره گذاری هر خرده مقیاس با جمع کردن امتیازات مربوط به هر یک از خرده مقیاس ها بدست می آید.

حداقل نمره فرد در هر یک از زیرمقیاس ها 10 و حداکثر نمره فرد در هر یک از زیرمقیاس ها 50 است.

این پرسشنامه دارای 3 بعد بوده که در جدول زیر ابعاد و نیز شماره سوالات مربوط به هر بعد ارائه گردیده است:

 

ردیف	خرده مقیاس	سوالات	تعداد سوال
1	سبک آسان گیر	1-6-10-13-14-17-19-21-24-28	10
2	سبک مستبدانه	2-3-7-9-12-16-18-25-26-29	10
3	سبک مقتدر منطقی	4-5-8-11-15-20-22-23-27-30	10

برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات تک تک سوالات را با هم محاسبه نمائید. برای بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، مجموع امتیازات مربوط به سوالات آن بعد را با هم محاسبه نمائید.

 

روایی و پایایی

نتایج پژوهش های اسفندیاری، (1374)، رضایی، (1375) و مهرافروز، (1378) به نقل از فراهانی (1386)، نشان دادند که این پرسشنامه از مشخصه های روانسنجی مناسب برای اندازه گیری دیدگاه اولیه بامریند (1971) در زمینه شیوه های فرزندپروری می باشد (اژه ای و همکاران، 1390).

بوری آلفای کرونباخ این پرسشنامه را برای سبک مقتدر منطقی 85/0، سبک مستبدانه 87/0 و آسان گیر 74/0 گزارش نموده است. اژه ای و همکاران در جدیدترین پژوهش آلفای این مقیاس را برای سبک مقتدرانه، مستبدانه و آسان گیر به ترتیب 89/0، 95/0 و 84/0 گزارش نموده اند. در پژوهش سپهریان آذر و همکاران (1392) نیز ضریب همسانی درونی این مقیاس با آلفای کرونباخ به ترتیب 72/0، 73/0 و 70/0 به دست آمد.

پرسشنامه اقتدار والدینی با دامنه ضرایب آلفا از 74/0 تا 87/0 برای خرده مقیاس ها، از همسانی درونی خوبی برخوردار است. ثبات PAQ با پایایی بازآزمایی با طول مدت 2 هفته با دامنه ضرایب از 77/0 تا 92/0، نیز خیلی خوب است.

بوری (1991) برای مشخص کردن روایی پرسشنامه از روش روایی افتراقی استفاده نموده و نتایج آن بدین صورت است که سبک آمرانه مادر با سبک سهل گیر مادر رابطه معکوس (38/0-)، سبک آمرانه پدر با سبک سهل گیر پدر رابطه معکوس (50/0-)، سبک آمرانه مادر با سبک اقتداری مادر رابطه معکوس (48/0-)، سبک آمرانه پدر با سبک اقتداری پدر رابطه معکوس (52/0-) داشت، در حالی که سبک اقتداری مادر با سبک سهل گیر مادر (07/0) و سبک اقتداری پدر با سبک سهل گیر پدر (12/0) همبستگی مثبت غیر معنادار داشتند. این پرسشنامه توسط اسفندیاری (1374) ترجمه و با تغییراتی مورد استفاده قرار گرفته است. روایی محتوای پرسشنامه براساس داوری 10 صاحب نظر در زمینه روان شناسی و روانپزشکی خوب گزارش شده است (بشارت و همکاران، 1390).

اسفندیاری (1374) پایایی بازآزمایی این پرسشنامه را که بعد از گذشت یک هفته از اجرای اولیه، مجدداً از 12 نفر از مادران نمونه مورد مطالعه، خواسته بود تا پرسشنامه را تکمیل کنند برای شیوه سهل گیر (69/0)، برای شیوه آمرانه (77/0) و برای شیوه اقتداری (73/0) بدست آورده است (بشارت و همکاران، 1390).

[1] . John R. Buri