پرسشنامه تکیه گاه های شغلی بر اساس مدل شاین(1990)

پرسشنامه تکیه گاه های شغلی بر اساس مدل شاین در سال 1990 ساخته شد وپرسشنامه دارای 25 سوال در 8 مولفه می باشد. سوالات پرسشنامه بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت (خیلی زیاد تا خیلی کم) طراحی شده است و الفای کرونباخ به دست آمده 0/894می باشد در ایران این پرسشنامه توسط سلطانزاده(1391) اعتباریابی شده است.

تعریف مفهومی متغییر پرسشنامه :

تکیه گاه های شغلي

شاين تکیه گاه های شغلي را براي شخص عبارت از خودپنداره  او مي‌داند که از سه مقوله تشکيل شده است: 1- استعداد و توانايي‌هاي ادراک خود 2- احساس تکامل يافته نسبت به انگيزه‌ها و نياز‌ها 3- ارزشهاي اساسي و مهم که مربوط به مسير شغلي مي‌شود (عباس‌پور، 1387، ص169). دو مورد اول مربوط به تجارب واقعي در محيط كاري است در حاليكه مورد سوم از واكنشهاي فردي به هنجارها و اصول و ارزشهايي است كه در موفقيت‌هاي كاري و اجتماعي متفاوت با آن مواجه مي‌شويم (دنزيگر­و ­والنسي ­، 2006، ص 293).

شاين (1990)، پس از مطالعه‌ي طولي بر روي مسير شغلي گروهي از مديران و دانشجويان بنياد فن‌آوري ماساچوست و ايجاد مفهوم تکیه گاه های شغلي ، آن را به هشت نوع تقسيم كرده است:

شايستگي فني- كاركردي :

افرادي که تکیه گاه شايستگي فني- کارکردي قوي دارند، احتمالاً انتخاب مسير ترقي شغلي آنها بر اساس محتواي فني- کارکردي کار مي‌باشد. اينگونه افراد معمولاً از تصميمات و مسير‌هاي که به مشاغل مديريتي منجر مي‌شود، دوري مي‌جويند و کوشش مي‌کنند در زمينه‌هاي فني که مورد علاقه شان است باقي بمانند.

شايستگي مديريت عمومي :

افراد ديگري هستند که انگيزه و علاقه زيادي براي مدير شدن دارند و تجارب کاريشان اين باور را در آنها ايجاد کرده است که استعداد و توانايي لازم را براي رسيدن به پستهاي مديريتي دارند. کسب مقام مديريت با مسئوليت زياد، هدف نهايي اين افراد است.

خودمختاري- استقلال :

اصولاً شخص جوياي موقعيت کاري است که برخوردار از حداکثر آزادي از لحاظ قيد و بندهاي سازماني باشد و از اين طريق برانگيخته مي‌شود؛ دوست دارد خودش را در برنامه زماني قراردهد؛ متمايل به مشاغلي است که از آزادي عمل بالايي برخوردارند.

امنيت- ثبات :

بعضي افراد به ثبات و امنيت شغلي در بلند مدت، اهميت بيشتري مي‌دهند. آنها هر کاري را که لازم باشد براي بدست آوردن امنيت شغلي، يعني کسب درآمد کافي و آينده‌اي با ثبات، انجام مي‌دهند؛ شغل خود را در شکل يک برنامه بازنشستگي و رفاهي مناسب دنبال مي‌کنند. آنها بيشتر تمايل دارند که عضويت خود را در سازمان حفظ کنند.

خلاقيت كار آفريني :

افراد داراي اين تکیه گاه ، ممكن است به ايجاد شغل يا گسترش يك فرآورده احساس نياز كنند. اين افراد زماني برانگيخته مي‌شوند كه به ميل خود چيزي را پديد آورند؛ پس از شروع يك كار جديد بازرگاني، كار كردن در آزمايشگاه پژوهشي، ايفاي نقش مهم در گروه‌هاي پروژه‌اي و فعاليت‌هاي مشابه براي ارزش نهادن به خود، براي اين افراد مي‌تواند انگيزشي مهم باشد.

خدمت و از خود گذشتگي و ايثار :

افراد داراي اين تکیه گاه ، كار را به خاطر هدفي بزرگتر (و نه صرفاً اقتصادي) انجام مي‌دهند و آرزوي آنها اين است كه جهان را به جايي بهتر براي كار و زندگي تبديل كنند. كارهايي مانند پرستاري، مشاوره و مددكاري اجتماعي براي اين افراد مناسب‌تر است.

چالش‌ محض :

افراد داراي اين تکیه گاه ، نياز دارند تا بر موانع حل‌نشدني چيره شوند و در موقعيت‌هاي مشكل به موفقيت برسند. قوي‌ترين گرايش اين افراد، چيرگي بر موانع، شكست دادن ديگران، حل مشكلات و مسائل، رقابت و خودآزمايي پي‌در‌پي و ثابت است.

سبك زندگي :

افراد داراي اين تکیه گاه ، به ايجاد تعادل ميان مسير شغلي و خانواده فردي خود گرايش دارند.

شناسايي تکیه گاه های شغلي براي خود افراد، مفيد و مهم است، زيرا مي‌توانند با گزينش آنها مسير شغلي مناسب تري براي خود تعيين کنند. همچنين اگر مديران بتوانند تکیه گاه های شغلي نيروي انساني خود را شناسايي کنند بهتر مي‌توانند در رشد و پيشرفت شغلشان به آنها کمک کنند.

تکیه گاه های شغلي

تکیه گاه های شغلي بر این منطق استوار است كه تناسب بين گرايش‌هاي شغلي اشخاص و محيط كاري باعث رضايت شغلي، افزايش تعهد و عملكرد خواهد شد، در حالي كه نامتناسب بودن آن باعث نارضايتي و تغيير شغل مي‌شود (اتوما و سيمسون، 2007؛ سوتاري و تكا  2007). بنابراين سازمان‌ها در انتخاب افراد براي مشاغل بايد سعي كنند كه ويژگي‌هاي شخصيتي و گرايشي افراد متناسب با مشاغل و محيط سازماني باشد.

تعریف عملیاتی متغییر پرسشنامه

شايستگي فني- کارکردي: ميزان شايستگي فني- کارکردي بر اساس سوال‌هاي 1 تا 3 تکیه گاه های سنجيده مي‌شود.

شايستگي مديريتي عمومي: ميزان شايستگي مديريتي عمومي بر اساس سوال‌هاي 4 تا 6 پرسشنامه ت تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

امنيت- ثبات: ميزان امنيت- ثبات بر اساس سوال‌هاي 7 تا 9 پرسشنامه تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

خلاقيت کارآفريني: ميزان خلاقيت کارآفريني بر اساس سوال‌هاي 10 تا 12 پرسشنامه تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

استقلال خودمختاري: ميزان استقلال خودمختاري بر اساس سوال‌هاي 13 تا 16 پرسشنامه تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

خدمت و ازخودگذشتگي و ايثار: ميزان خدمت و ازخودگذشتگي و ايثار بر اساس سوال‌هاي 17 تا 19 پرسشنامه تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

چالش محض: ميزان چالش محض بر اساس سوال‌هاي 20 تا 22 پرسشنامه تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

سبک زندگي: ميزان سبک زندگي بر اساس سوال‌هاي 23 تا 25 پرسشنامه تکیه گاه های شغلي سنجيده مي‌شود.

مولفه های پرسشنامه :

مولفه های پرسشنامه	منابع	سوالات
پرسشنامه استاندارد شايستگي فني- کارکردي	مدل شاین(1990)	1-2-3
شايستگي مديريتي عمومي	مدل شاین(1990)	4-5-6
امنيت- ثبات	مدل شاین(1990)	7-8-9
خلاقيت کارآفريني	مدل شاین(1990)	10-11-12
استقلال- خودمختاري	مدل شاین(1990)	13-14-15-16
خدمت و ازخودگذشتگي و ايثار	مدل شاین(1990)	17-18-19
چالش محض	مدل شاین(1990)	20-21-22
سبک زندگي	مدل شاین(1990)	23-24-25