پرسشنامه فراموشی فعال دانش سازمانی (محمودوند ؛1390)

پرسشنامه فراموشی فعال دانش سازمانی برگرفته از پرسشنامه تعدیل شده محمودوند (۱۳۹۰) بوده و در یک نسخه ۱۵ سوالی و در قالب یک مقیاس پنج درجه ای (طیف لیکرت تنظیم شده است. پرسشنامه فراموشی فعال دانش، دارای دو خرده مقیاس دانش موجود و دانش جدید است. به گونه ای که سوالات 1الى 11 (فراموشی دانش موجود) و سوالات ۱۲ الی ۱۵(فراموشی دانش جدید) را می سنجد. همچنین به گزینه (خیلی زیاد) ۵ امتیاز و به گزینه (خیلی کم) ۱ امتیاز تعلق می گیرد.

تعریف مفهومی متغییر پرسشنامه :

فراموشی سازمانی ، پیامد مجموعه اقدامات درون سازمانی و برون سازمانی است که در آن یک سازمان آگاهانه و یا ناآگاهانه بخشی از دانش موجود سازمان را از دست می دهد. فراموشی سازمانی ابزاری است که سازمان ها به وسیله آن تجربیات خود را دور می ریزند و خود را در موقعیتی قرار میدهند که شانس تجربه کردن به شیوه ی جدید وجود دارد. (جلالی فراهانی و همکاران، ۲۰۱۵). به منظور یادگیری جدید سازمانی باید اطلاعات منسوخ گذشته را شناسایی کرد و آنها را کنار گذاشت. بنابراین، سازمان باید بتواند در برخی از موقعیت ها، دانش سازمانی خود را آگاهانه کنار بگذارد و دانش جدیدی را جایگزین نماید که این فرایند فراموشی سازمانی نامیده می شود (حسینی، جلالی و خسروانی،۲۰۱۱،)

تعریف عملیاتی متغییر پرسشنامه

در این پژوهش منظور پرسشنامه استاندارد  فراموشی سازمانی نمره­اي است كه کارکنان به سوالات15سوال پرسشنامة فراموشی سازمانی می­دهند .

مولفه های پرسشنامه :

ابعاد فراموشی دانش سازمانی

در جریان هر تغییری در فناوری و پیشرفت آن، سهم زیادی از دانش قبلی، قدیمی و منسوخ می گردد و می تواند اثرات منفی از جمله ایجاد خطای ذهنی، کاهش جذب دانش جدید و کاهش کارایی و اثربخشی از دانش جدید دریافتی را در سازمان ایجاد کند و میزان چابکی و انعطاف پذیری سازمان را شدیدا تحت الشعاع خود قرار دهد. در صورتی که سازمان وابستگی عمیقی به دانش های قبلی و قدیمی داشته باشد، امکان یادگیری دانش جدید سخت و تا حدودی غیر ممکن می گردد و در نتیجه ضروری است تا فرایند یادگیری زدایی (فراموشی هدفمند دانش) در اقدام ها و فعالیتهای مرتبط با دانش های منسوخ شده و قدیمی صورت پذیرد تا زمینه یادگیری  دانش جدید در سازمان فراهم شود. ابعاد فراموشی دانش سازمانی در جدول ۱ آمده است.

جدول ۱ ابعاد فراموشی سازمانی

فراموشی فعال (هدفمند) دانش

فراموشی به دو طبقه کلی قابل تقسیم است: فراموشی تصادفی (غیر هدفمند) که زیان آور بوده و فراموشی هدفمند (با قصد و نیت) که می تواند سودمند باشد.( دی هولان و فیلیپس ،۲۰۰۴) به عبارتی دیگر در حالی که کوتاهی و قصور در به یاد آوردن نوعی از دانش (فراموشی تصادفی) می تواند به رقابت پذیری زیان وارد کند. از طرفی دیگر، فراموشی عمدی و همراه با نیت (فراموشی هدفمند) نوعی یادگیری است که به واقع باید از آن حمایت کرد. بنابراین کسب و کارها علاوه بر یادگیری مستمر، نیازمند مدیریت فرایندهایی است که اطمینان حاصل کند از فراموش کردن آن نوع دانشی که باید کنار گذاشته شود و فراموش نکردن دانشی که باید حفظ شود( حسینی و همکاران، ۲۰۱۱).