پرسشنامه سبک رهبری زهرآگین (اشمیت؛2008)

پرسشنامه سبک رهبری زهرآگین (اشمیت؛2008)توسط اشمیت در سال 2008 ساخته شده است که از 28 سوال  در 5 بعد تشکیل شده است که بر اساس طیف لیکرت 5 گزینه ای (خیلی زیاد تا خیلی کم)نمره گذاری شده است و الفای کرونباخ به دست آمده بالای 70 درصد می باشد.

تعریف مفهومی متغییر پرسشنامه :

رهبری زهرآگین: در این سبک، رفتار رهبر زهرآلود و مسموم کننده بوده و حاوی خصوصیات و ویزگی های زشت و ناشایستی همچون ترور شخصیت، تخریب، نفاق افکنی، استثمار و بهره کشی، شیادی و سوء استفاده گری و سایر رفتارهای توأم با سوء کارکرد است. محیط و محل کار این رهبران مملو از آزار و اذیت کارکنان، قلدری و گردن کشی، رفتارهای فریبکارانه و اغواگرایانه و انوع تقلب و کلاهبرداری است(هپل، 2011). تحمیل بار کاری اضافی و غیرمنصفانه، کاشت بذر نفاق و پرورش روحیه ستیزه جوئی در بین پرسنل، ارائه آمار و ارقام و اطلاعات نادرست، جعل واقعیت ها و ترویج رفتارهای تهاجمی، پرخاشگرانه و سلطه جویانه در بین کارکنان از نمونه های بدرفتاری بارز دیگر در این سبک بحساب می آید. رهبری زهرآگین در سطح وسیع و گسترده و بصورت عمدی و نفاق افکنانه قدرت سازمانی را در خدمت منافع شخصی خود قرار می دهد(لیپمن-بلوم و همکاران، 2005). این رهبر نوع خاصی از روابط را در سازمان تعریف و پیاده می کند که در سایه آن روابط کاری سالم و سازنده، متزلزل و کارائی و کارکرد گرایی اثربخش در سازمان از بیخ و بن تخریب شده و هر روز افت نموده و به تحلیل می رود(لوایی، 1396).

تعریف عملیاتی متغییر پرسشنامه

در این پژوهش منظور رهبری زهرآگین نمره­اي است كه کارکنان به سوالات 28سوال پرسشنامة رهبری زهرآگین می­دهند

مولفه های پرسشنامه :

به طور سنتی، بسیاری از محققین رهبری تمرکز خود را بر روی عوامل موثر بر ظهور رهبران اثربخش معطوف کرده و معتقدند نبود چنین رهبرانی معادل با فقدان رهبری است. با توجه به عدم بررسی دقیق سبک رهبری سمی یا زهرآگین از سوی محققین، می توان این سبک را به عنوان نیمه پنهان رهبری در نظر گرفت . مفهوم رهبری زهرآگین برای نخستین بار توسط محقق امریکایی، جین لیمن پلومن ، مطرح شد. او معتقد بود برخی از رهبران گرایشات و رفتارهایی را از خود بروز می دهند که به افتراق و فطب بندی در بین زیر دستان منجر می شود. از نظر وی، این سبک رهبری علاوه بر مباحث سیاسی، در مسایل تجاری و سازمان های مختلف نیز مشاهده می شود. در واقع، رهبری زهرآگین یا سخت گیرانه، سبکی از رهبری است که در آن رفتارهایی نظام مند و تکرار شونده از سوی رهبر، کارفرما یا سرپرست بروز کرده و منافع مشروع سازمان را از طریق ایجاد مانع در دست یابی به اهداف، انجام وظایف، تحلیل منابع با کاهش اثربخشی، انگیزش و رضایت کارمندان آن، مورد تهدید قرار می دهد.