مقالات مدیریت
نقش دولت در توسعه آموزش کارآفرینی
فوریه
کارآفرینی
کارآفرینی به عنوان عامل کلیدی رشد و توسعه اقتصادی در عصر مدرن شناخته شده است و در مرکز رقابت بین المللی، شرکت‌های کارآفرینانه هستند که لبه تیز رقابتی آنها معطوف به انعطاف سازمانی و استراتژی تغییر مستمر در فرآیندها، محصولات وطرح‌هاست.
طی چند ساله گذشته، دولت‌ها به‌طوری جدی به توسعه کارآفرینی پرداخته‌اند، زیراکارآفرینی موجب بهره‌مندی مردم و کشور می‌شود. قبل از آن‌که مردم بتوانند کاری راشروع کنند، باید دارای سرمایه، تکنولوژی، تسهیلات لازم برای تولید کالا و نیروی کارمناسب بوده همچنین دارای روحیه مناسب و شرایط روانی متعادل برای موفقیت در کارآفرینی باشند.
با آگاهی از نیازهای کارآفرینان و مشاغلی که نیاز به حمایت دارند، به نظر می‌رسد که دولت در بهترین موقعیت برای تعیین سیاست و طراحی برنامه‌ها با هدف تشویق کارآفرینی قرار دارد. دولت از طریق اعمال خطمشی در وزارتخانه‌ها و موسسات می‌تواند موجب شکوفایی کارآفرینی شود.
امروزه تجربیات فراوانی در سراسر دنیا راجع به طراحی برنامه‌ها، ارتقا و ایجاد انگیزه و کمک به کارآفرینی وجود دارد. چنین تجربیاتی فقط منحصر به آمریکا نیست، بلکه در آسیا نيز مسائل زیادی در رابطه با توسعه کارآفرینی از طریق مراکز متعدد مطرح شده است. در چند دهه گذشته، در اروپا برنامه‌های آموزشی کارآفرینی متنوعی در سطح وسیع برروی گروه‌های مختلفی انجام گرفته است. علاوه برآن، حوادث مهمی که در اروپای شرقی و مرکزی اتفاق افتاد، رشد قابل ملاحظه‌ای را در توجه به ارتقا و توسعه کارآفرینی به عنوان مکانیسم اصلی ایجاد و پی‌ریزی اقتصاد بازار و دموکراسی نوین، موجب شده است.
باتوجه به نظریات جدید در مدیریت دولتی، که تحت عنوان مدیریت‌گرایی (MANAGERALISM) مطرح است، دولت‌ها باید در جهت کاستن از تصدی‌گری گام بردارند و عمدتاً بر اعمال حاکمیت متمرکز شوند. در زمینه آموزش کارآفرینی نیز براساس دیدگاه مدیریت‌گرایی، انتظار نمي‌رود که دولت به‌طور مستقیم درگیر آموزش کارآفرینی شود، بلکه باید ضمن ایفای نقش سیاست‌گذاری، با حمایت‌ها و پشتیبانی‌های خود، در جهت رشد و توسعه کارآفرینی در جامعه بکوشد.
دولت می‌تواند برای آموزش کارآفرینان و صاحبان کسب و کارهای کوچک با تسهیل امکانات لازم، از طریق منابع مختلفی به این مهم دست یابد:
سازمان‌های غیر دولتی (NGOS)
موسسات آموزشی دولتی و دانشگاهها
سازمان‌های محلی (حکومت‌های محلی )
موسسات آموزشی خصوصی
اتاق‌های بازرگانی و تجاری
موسسات توسعه مدیریت
انجمن‌های بازرگانی
سازمان‌های مشاوره‌ای
موسسات آموزشی خودگردان در زمینه کسب و کارهای کوچک
آموزش کارآفرینی لازمه توسعه کارآفرینی است و بر همین اساس دولت‌ها بایستی درزمینه سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌های آموزشی کارآفرینی ایفای نقش کنند. به طور کلی می‌توان نقش سیاست‌گذاری و اجرایی دولت‌ها در توسعه آموزش کارآفرینی را باتوجه به تجربه کشورهای مختلف در موارد ذیل بیان کرد:
1 – فرهنگ‌سازی و ترویج روحیه کارآفرینی
ایجاد و تقویت ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای کارآفرینانه، به‌طور کلی تحت عنوان «فرهنگ‌سازی کسب و کار»، از مولفه‌های اصلی استراتژی دولت‌ها در توسعه کارآفرینی است. این هدف عمدتاً در قالب سیاست‌ها و برنامه‌های تشویقی – ترویجی – آموزشی و در کلیه سطوح و لایه‌های اجتماعی پیگیری می‌شود.
2- اصلاحات ساختاری و نهادسازی
اصلاحات ساختاری عمدتاً ناظر براصلاح در قوانین، مقررات وچارچوب‌های حقوقی حاکم بر ابعاد مختلف تاسیس و راهبری کسب و کارهاست. مهمترین این قوانین عبارتند از: مقررات ثبت و تاسیس شرکت‌ها و تعیین ماهیت حقوقی آنها و روابط موسسان، قانون مالیات‌ها و قوانین کار و قوانین رقابت.
3- ایجاد موسسات آموزشی دولتی- خصوصی
به‌طور کلی از آنجا که در کشورهای در حال توسعه از طرفي، کشاورزی نمی‌تواند اشتغال را برای جمعیت زیادی فراهم کند و از سوی دیگر فراگیري کارهای سودآور هم فقط برای عده‌ای معدود امکان‌پذیر است، به نظر می‌رسد که آموزش کارآفرینی راه حل مطلوبی برای مشکلات اشتغال و بهره‌وری در جامعه باشد. تعداد وسیعی از مردم که درنقاط جغرافیایی متعددی پراکنده هستند، در این رابطه باید آموزش ببینند و هزینه آموزش آنها نیز نسبتاً زیاد است.
4 – پرورشگاه‌های کسب و کار کوچک
پرورشگاه کسب و کارها معمولاً فضایی با بخش‌های کوچک‌تر است که این بخش‌های کوچک‌تر فضای لازم برای پرورش کسب و کار جدید را فراهم می‌کنند.
هدف از تاسیس پرورشگاه‌های کسب و کار، افزایش نرخ تاسیس کسب و کارهای جدید و کاهش نرخ مرگ و میر کسب و کارها و تسهیل فرآیند رشد این کسب و کارهاست.
5 – آموزش کارآفرینی
دولت از طریق وزارت آموزش و پرورش و سیستم آموزشی و موسسات وابسته به آن می‌تواند مفهوم کارآفرینی را ازنظر اقتصادی و اجتماعی معرفی کند، یااین‌که مبحث توسعه کارآفرینی می‌تواند به عنوان یکی از دروس به دانش آموزانی که تمایل به درک کارآفرینی دارند، آموزش داده شود تا بتوانند از اين طريق قابلیت‌های خود را ارزیابی کنند.
6 – آموزش‌های از راه دور و رسانه‌ای
یکی از روش‌های آموزش کارآفرینی، آموزش از راه دور است که امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی اطلاعات (ویدئو، اینترنت ، شبکه‌های سازمانی و…)، اين نوع آموزش بسيار پیشرفت كرده است .
آموزش از راه دور معرف سیستمی است که طبق آن یادگیرنده از راه دور توسط نهادهای مسئول، آموزش می‌بیند. در این روش، یادگیرنده (فراگیر) بیشتر به خود متکی بوده و درهنگام ضرورت درخواست کمک خواهدکرد.
7 – مشاوره‌های مالی – فنی و مدیریتی
دولت‌ها روز به روز علاقه‌مندتر می‌شوند تا از راه‌حل‌های مختلف به بخش کسب و کارهای کوچک کمک کنند و از آنجا که کسب وکارهای جدید نیازمند مشاوره‌های مالی – فنی و مدیریتی هستند، دولت‌ها می‌توانند با ایجاد مراکز مشاوره‌ای ، خدمات مشاوره‌ای لازم را به متقاضيان ارائه کنند.
8 – نقش اطلاع رسانی دولت
به طور خلاصه باید گفت که اطلاعات برای بقای کسب و کار و درعین حال برای رشد توسعه آن اهمیت حیاتی دارد. آمار به‌دست آمده از ایالات متحده تاکید می‌کند که فقدان اطلاعات می‌تواند به هزینه کردن بیش ازحد یا سرمایه‌گذاری بیش از حد دارایی‌ها منجرگردد. کارآفرین باید اطلاعات داشته باشد تا براساس آن استراتژی‌های آینده خود را بنا کند. هرچه کسب و کار پیچیده‌تر باشد، سیستم اطلاعاتی اهمیت بیشتری می‌یابد. یک استراتژی غیرسودآور (استراتژی ضعیف سرمایه‌گذاری) ممکن است مستقیماً یا به طورغیرمستقیم به شکست کسب و کار منجر شود.
