آزمون هوشی دمینوها (D48)

پرسشنامه آزمون هوشی دمینوها : آزمون دُمینوها، در سال 1943، به عنوان یک آزمون موازی با آزمون ماتریسهای پیشرونده ساخته شده است. منشأ این دو آزمون یکی است ، اما برتری آزمون دُمینوها بر ماتریسها در متجانس بودن مواد آن است، زیرا این آزمون منحصرا ً از دُمینوها  ساخته شده است.

آزمون دُمینوها در اواخر جنگ جهانی دوم در ارتش انگلستان مورد آزمایش  قرار گرفت و نشان داد که اشباع آن در عامل G بیشتر از ماتریسهای پیشرونده است . بنابراین ، در ارتش انگلستان پذیرفته شد و در حال حاضر به عنوان یک آزمون هوشی مورد استفاده قرار می گیرد.

مطالعات دقیقی که دربارۀ این آزمون به عمل آمده نتایج زیر را نشان داده است:

1- درست است که این آزمون از دُمینوها تشکیل می شود ، افرادی که با بازی دُمینوها آشنایی دارند هیچ امتیازی نشان نمی دهند.

2- توضیح و تفهیم این آزمون به آزمودنی دشوارتر از ماتریسهاست . البته این  عیب نسبی است. زیرا توضیحات اضافی باعث می شود تا آزمودنی  آزمون را با آشنایی بیشتر شروع کند . تجربه نشان داده است افرادی که از نظر هوشی در سطح پایینی قرار دارند ، این آزمون را نیز مثل آزمون ماتریسها درک می کنند.

3- نوع پاسخگویی به آن تقریباً همۀ شانس را از بین می برد، در حالی که در ماتریسهای پیشرونده ، آزمودنی به اندازۀ  یا  شانس دارد تا پاسخ صحیح را پیدا کند.

 

مواد آزمون

آزمون دُمینوها دارای 44 سؤال و 4 مثال است. سعی شده تا سؤالها از آسان به مشکل طبقه بندی شوند در عین حال سؤالاتی که به یک گروه مربوط می شوند پراکندگی نداشته باشند. این آزمون به طور گروهی یا انفرادی اجرا می شود. پاسخها در روی پاسخنامه، که همان تصاویر دفترچه را در بر دارد ، درج می شود . تصحیح پاسخنامه به وسیلۀ کلید تصحیح صورت می گیرد . در نمره گذاری پاسخها، به هر پاسخ صحیح یک نمره داده می شود . بنابراین ، بالاترین  نمره 44 خواهد بود.

 

ویژگیهای آزمون

اعتبار:  اعتبار این آزمون ، که با روش فرد – زوج و در مورد 556 آزمودنی انجام گرفته ، عدد 89/0 را نشان داده است ( ضریبی که با روش اسپیرمن – براون[1] تصحیح شده است).

اعتبار آن با روش اجرای مجدد نیز ، در سال 1949 ، در مورد 58 مددکار اجتماعی محاسبه شده است. فاصلۀ بین دو اجرا دو ماه و ضریب همبستگی بین دو سری نمره 69/0 بوده است(ضریب همبستگی پیرسون[2]). شاخصهای این دو اجرا به شرح زیر است:

نوبت اجرا	میانگین	انحراف استاندارد
اول	9/25	9/5
دوم	3/29	3/5

روایی:  مطالعۀ روایی با سه روش انجام گرفته است:

• تحلیل عاملی . مطالعاتی که توسط ورنون[3] در مورد آزمون (D48) انجام گرفته ، در عامل کلی ، اشباع بسیار بالایی نشان داده است.
• همبستگی با سایر آزمونهای هوشی . مطالعات به عمل آمده نشان داده است که این آزمون با سایر آزمون همبستگی بسیار بالایی دارد.
• همبستگی با معیارهای خارجی . هر چند که این آزمون در زمینه های صنعتی متعدد به کار رفته ، مطالعاتی که دربارۀ همبستگی آن با معیارهای خارجی انجام شده و به چاپ رسیده است ، بیشتر موفقیت تحصیلی را در بر می گیرد.

در سال 1951 ، همبستگی بین نتایج حاصل از اجرای این آزمون و موفقیت تحصیلی 60 دانش آموز کالج محاسبه شده است. معیار به کار رفته عبارت بود از میانگین نمرات ثلث در دروس کارگاهی ، رسم فنی و تکنولوژی .همبستگی های مشاهده شده به شرح زیر بوده است:

درس کارگاهی ………………………………………………04/0-

رسم فنی………………………………………………………13/0-

تکنولوژی ……………………………………………………..26/0

در سال 1953، این آزمون در مورد 556 دانش آموز 14 تا 15 ساله به کار رفته است (357 پسرو 199 دختر ). بین نتایج به دست آمده و نمراتی که معلمان ، پس از چهار ماه مشاهده ، داده اند ، همبستگی حساب شده نتایج زیر به دست آمده است.

همبستگی با نمرات معلمان ادبیات …………………………………………….34/0

همبستگی با نمرات معلمان علوم……………………………………………….42/0

همبستگی با نمرات معلمان درس فنی………………………………………….28/0

می توان گفت که دهها مطالعۀ دیگر از همین نوع انجام گرفته و اکثر آنها برای این آزمون روایی قابل قبولی به دست آورده است.

 

Spearman – Brown–[1]

Bravais – Pearson –[2]

Vernon–[3]