پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی( دنیس و اسپریتزر؛1991)
پرسشنامه فرهنگ سازمانی: پرسشنامه مذکور بر پایه مدل دنیس و اسپریتزر(1991) در قالب 42 سوال به گونه تفکیکی و با استفاده از مقیاس پنج درجه ای لیکرت طراحی شده است . این پرسشنامه شامل موارد فرهنگ توسعه ای (سوالهای 1 تا 12)، فرهنگ گروهی (سوالهای 13 تا 21)، فرهنگ عقلایی (سوالهای 22 تا 31) و فرهنگ سلسله مراتبی (سوالهای 32 تا 42) می باشد. این پرسشنامه در مطالعه یزدخواستی(1387) اعتباریابی شده است.
تعریف مفهومی متغییر پرسشنامه :
پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی: فرهنگ الگویی از مفروضات مشترک است که گروه فرا می گیرد، به طوری که مشکلات انطباق پذیری خارجی و هماهنگی داخلی گروه را حل می کند و به سبب عملکرد و تاثیر مثبتش معتبر دانسته می شود و از این جهت به مثابه روش صحیح ادراک، تفکر و احساس در خصوص آن مشکلات گروه، به اعضای جدید آموزش داده می شود (عسگریان، 1388؛ حسینی سرخوش، 1389).
در واقع می توان فرهنگ سازمانی، سیستمی متشکل از ارزشها و عقاید که در تعامل متقابل با نیروی انسانی، ساختار سازمانی و سیستم کنترل بوده و در نتیجه هنجارهای رفتاری را در سازمان بنا می نهد(نل، 2008). مطالعات نشان می دهد که فرهنگ سازمانی روی تمام جنبه های سازمان تاثیر می گذارد.
به عبارت دیگر، در سازمان پدیده ای به دور از تاثیر فرهنگ نیست. در این ارتباط فرهنگ سازمان می تواند زمینه ساز چهار کارکرد در سازمان باشد که عبارتند از : هویت سازمانی، تعهد گروهی، ثبات نظام اجتماعی و شکل دادن به رفتار( سان پارک و هیون کیم، 2009). انوع فرهنگ سازمانی از دیدگاه دنیسن و اسپرتیزر (1991) عبارتند از:
فرهنگ توسعه ای:
این فرهنگ بر انعطاف پذیری و تمرکز بر محیط بیرون دانشگاه تاکید دارد و جهت گیری آن در راستای رشد، خلاقیت، نوآوری و سازگاری دایم با جهان خارج است.
فرهنگ گروهی:
این فرهنگ بر انعطاف پذیری و تمرکز با محیط درونی دانشگاه تاکید دارد و جهت گیری آن به سمت بهبود منابع انسانی، شرکت در گروه، توجه بر ایده ها، پایبندی و تعهد عضو شدن می باشد.
فرهنگ عقلایی:
این فرهنگ هم بر جهت گیری درونی و هم روی جهان خارج از دانشگاه متمرکز است و در راستای تولید، اجرا، رقابت و رسیدن به هدف است.
فرهنگ سلسله مراتبی:
این فرهنگ بر جهت گیری درونی و بر قوانین، نظم ها و استانداردها برای رسیدن به ثبات و کنترل در دانشگاه تاکید دارد ( یزدخواستی و همکاران، 1388).
تعریف عملیاتی متغییر پرسشنامه
فرهنگ سازمانی: بر اساس سوالات پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی مبتنی بر 42 سوال بسته پاسخ که توسط دنیسن و اسپرتیزر (1991) طراحی شده است، سنجیده می شود.
مولفه های پرسشنامه :
مولفه |
منبع |
سوالات |
فرهنگ توسعه ای |
( دنیس و اسپریتزر؛1991) | 1-12 |
فرهنگ گروهی | ( دنیس و اسپریتزر؛1991) |
13-21 |
فرهنگ عقلایی |
( دنیس و اسپریتزر؛1991) | 22-31 |
فرهنگ سلسله مراتبی | ( دنیس و اسپریتزر؛1991) |
32-42 |