پرسشنامه استاندارد ارزیابی اثربخشی تیم توسط باتمان و همکاران در سال 2002 طراحی شده است.و دارای 44 سوال در 6 بعد می باشد.
تعریف مفهومی متغییر پرسشنامه :
سازمانها برای ارتقای سطح بهره وری و کسب رضایت کارکنان و مشتریان از روشهای مختلف مدیریت مشارکتی سود می جویند . تیمهای کاری یکی از این روشهاست . در این مقاله ابتدا مفهوم و مبانی تیمهای کاری ، تفاوت آن با گروه و جایگاه آن در نظام مشارکتی مطالعه شده است . آن گاه شاخصهای سنجش میزان موفقیت تیمها بیان ، و عوامل و شر ایط تاثیر گذار در موفقیت آنها را با اشاره بر ویژگیهای تیمهای اثر بخش تبیین کرده ایم . موانع اجرایی تیمهای کاری را از دو بعد ساختاری و فرهنگی بررسی و راهکارهایی برای رفع آن موانع ارائه شده است .
کارگروهی:
گروه معمولا از افرادی تشکیل میشود که با مشارکت یکدیگر، برای انجام کار یا رسیدن به هدف مشخصی تلاش میکنند. کار گروهی به ویژگیهای نگرشی و رفتاری اعضای گروه برمیگردد و با چگونگی تشکیل گروهها (رسمی و غیررسمی)، ساختار، فرایند و نحوهی عملکرد آنها ارتباط دارد. گروه یکی از رایجترین الگوهای ساختار نیروی انسانی در هر سازمان است و بنابراین مطالعهی گروه و تعریف کار گروهی برای مطالعهی رفتار سازمانی از اهمیت زیادی برخوردار است.
تعریف کار گروهی نهفقط به دلایل تشکیل گروه، بلکه به چگونگی تشکیل آن نیز بستگی دارد. مشهورترین چارچوب بررسی چگونگی تشکیل گروه را برای اولین بار «بروس تاکمن» در دههی ۱۹۶۰ مطرح کرد. گروهها در آغازِ تأسیس، معمولا نمیتوانند کار چندان مؤثری انجام بدهند، اما هنگامی که میکوشند نتایج پُربار و مؤثری کسب کنند، با چندین مرحلهی تکاملی مواجه میشوند. بیشتر گروهها در این سیر تکاملی با تضادها و نتایج مشابهی روبهرو میشوند.
انواع گروه
۱. انواع گروههای رسمی
گروههای فرماندهی: این گروهها از طریق نمودار سازمانی تعیین میشوند و اغلب شامل یک سرپرست و زیردستان او هستند که این زیردستان به ناظر یا سرپرست گزارشکار تحویل میدهند. بهعنوان نمونه میتوان به رئیس دانشگاه و اعضای هیئت علمی اشاره کرد.
گروه کاری:
این گروهها طی دورههای تعیینشده، برای دستیابی به اهداف محدود و مشخصی با یکدیگر کار میکنند و سپس منحل میشوند. سازمان، اعضای این گروهها را تعیین میکند و اهداف و وظایفی را به آنها میسپارد. اعضا باید در مدت زمان مشخصشده کارها را انجام بدهند. برای نمونه میتوان به گروه تولید محصول جدید، گروه بهبود فرایند تولید یا گروه طرح رقابتهای انگیزشی اشاره کرد. گروههای تبلیغاتی، گروههای پروژه و گروههای دائمی نمونههای دیگری از گروههای کاری هستند.
گروههای عملیاتی:
گروههای عملیاتی توسط سازمان برای دستیابی به اهداف خاص در یک دورهی زمانی نامحدود تشکیل میشوند. گروههای عملیاتی پس از دستیابی به اهداف همچنان باقی میمانند. گروههای بازاریابی، بخش خدمات مشتری و واحدهای حسابداری نمونههایی از این گروهها هستند.
برخلاف گروههای رسمی، گروههای غیررسمی بهطور طبیعی و براساس علایق و ارزشهای مشترک افراد شکل میگیرند. آنها برای مقاصدی غیر از انجام کارهای سازمانی ایجاد میشوند و چارچوب زمانی آنها نامشخص است. اعضای گروههای غیررسمی توسط سازمان منصوب نشدهاند و بنابراین هر زمان که بخواهند، میتوانند افرادی را به گروه خود دعوت کنند. گروههای غیررسمی میتوانند در خودِ سازمانها نیز تشکیل شوند که البته این امر میتواند هم مثبت باشد و هم منفی. برای مثال، کارکنانی که یک گروه غیررسمی تشکیل میدهند، ممکن است دربارهی بهبود فرایند تولید یا مسائل دیگر با هم بحث کنند و به این ترتیب مسائل سازمان را به خطر بیندازند.
۲. انواع گروههای غیررسمی
گروههای ذینفع:
این گروهها ممکن است مدتهای طولانی (حتی بیشتر از گروههای عادی) پابرجا باشند. اعضای این گروه ممکن است متعلق به یک سازمان مشترک نباشند اما اهداف مشترکی دارند. این اهداف ممکن است اصلا ارتباطی به اهداف سازمان نداشته باشد. نمونهای از این گروهها دانشآموزانی هستند که برای درس خاصی مثلا شیمی، فیزیک یا ریاضی، گروه مطالعه تشکیل میدهند.
گروه دوستی: این گروه از اعضایی تشکیل شده است که از فعالیتهای اجتماعی، اعتقادات مذهبی، عقاید سیاسی و ارزشهای مشابه یکدیگر لذت میبرند و هرازگاهی یکدیگر را ملاقات میکنند. کارکنانی که خارج از محیط کار گروههای ورزش، تیم فوتبال یا پیادهروی تشکیل میدهند نیز از نمونههایی از گروه دوستی هستند.
گروه مرجع:
معمولا افراد از این گروهها برای ارزیابی خود استفاده میکنند. هدف اصلی تشکیل گروههای مرجع، اعتبار و مقایسهی اجتماعی است. این گروهها تأثیر زیادی بر رفتار مردم دارند و معمولا با گروههای دیگر تفاوت دارند. مثلا گروه مرجع برای یک کارمند جدید ممکن است گروهی متشکل از کارمندان یک سازمان یا ادارهی دیگر باشد. گروه خانواده، دوستان و گروههای مذهبی معمولا برای بیشتر افراد نوعی گروه مرجع قوی بهشمار میروند.
تعریف عملیاتی متغییر پرسشنامه
در این پژوهش منظور از ارزیابی اثربخشی تیم نمرهاي است كه کارکنان به سوالات 44 گویه ای پرسشنامة ارزیابی اثربخشی تیم میدهند .
مولفه های پرسشنامه :
مولفه های پرسشنامه |
سوالات |
هم افزایی تیم |
1 تا 10 |
اهداف عملکرد |
11 تا 16 |
مهارتها |
17 تا24 |
استفاده از منابع |
25 تا 30 |
نوآوری |
31 تا 36 |
کیفیت |
37 تا 44 |
دانلود:
پرسشنامه استاندارد ارزیابی اثربخشی تیم باتمان و همکاران(2002)